Ipabo 2011_Uitzicht

2011 → later

Velen blikken in de toekomst, maar zij brengen weinig duidelijkiheid.

Jan Kolk verklaart op het tabblad 'Financiën' de huidige bekostigingssystematiek.

Verloop van het geboortecijfer in Nederland 2000-2011. Klik op de afbeelding

Je komt op deze interessante site.

RK Pabo Thomas More, Rotterdam.

Het managen van veranderingsprocessen wordt ook op de Ipabo steeds belangrijker. Er is veel studie gedaan hoe deze processen het best aangepakt kunnen worden. Eén van de 'goeroes' op dit gebied is de Amerikaan John Kotter. Klik op de afbeelding.

Mevr. Drs. Jannie van den Hul, voorzitter van de Raad van Toezicht, hield op de conferentie de openingstoespraak. Zij feliciteerde College van Bestuur en team met het (alsnog) behalen van de accreditatie.

Het nieuwe logo van de Ipabo als 'Centrum voor Primair Onderwijs' werd in 2011 gepresenteerd.

Ongewisse toekomst

De toekomst van de Ipabo is anno 2011-2012 ongewis. Er komt heel veel op de school af. Dat heeft onder meer te maken met: algemene bezuinigingen op het onderwijs, óók het hoger onderwijs; met hogere eisen, en een grotere professionaliteit van het personeel; en een grotere onzekerheid over de koers van het onderwijsbeleid. De kernvraag is of de Ipabo als kleine, mono-sectorale hogeschool kan blijven bestaan, of dat de Ipabo -alsnog- op moet gaan in een groter geheel. Het vereist een zorgvuldig beleid, veel denk- en menskracht én geld om de gevraagde kwaliteit te kunnen (blijven) leveren.

Toekomstperspectieven

Het CvB heeft op 20 december 2011 voor het hele team een presentatie gehouden over de toekomst van de Ipabo.

Kern: de Ipabo kan als zelfstandige, kleine monosectorale pabo eigenlijk niet voortbestaan.

Financiën, veranderde bekostingssystematiek
Onderwijs
Politiek-Maatschappij
X-sluit

Financiële ontwikkelingen die de toekomst van de Ipabo mede kunnen bepalen:

het dalende geboortecijfer én een dalend budget voor PO leiden tot minder werkgelegenheid in het PO en dus tot een dalende instroom bacheloropleiding
er wordt bezuinigd op het PO, zoals 300 miljoen op het passend (speciaal) onderwijs, de 'rugzakjes' worden in augustus 2012 afgeschaft. Daar komt geld voor terug, maar minder. De ambulante begeleiders worden wegbezuinigd. Er zullen meer kinderen met speciale behoeften in de 'gewone' basisscholen komen en dat zal ten koste gaan van de aandacht die leraren kunnen geven aan álle kinderen.
te verwachten is een centrale budgetkorting HBO/VWO (vanwege terugdringing overheidstekorten)
los hiervan wordt het HBO-budget verminderd met 7 %. Dit kan -deels- worden terugverdiend via resultaatafspraken met OCW. Dit is een bekende 'truc'van de overheid: verminder de bekostiging en sta vervolgens toe dat de subsidie-ontvanger de 'markt' opgaat om opdrachten / projecten etc. binnen te halen; dat kunnen dan ook projecten zijn die worden ingediend bij diezelfde overheid
of de Ipabo middels de separaat aan te bieden diensten (nascholing, coaching) voldoende inkomsten kan genereren, blijft onzeker.

Interview 2012; 2:23

Hiernaast licht Jan Kolk de veranderde bekostingssystematiek vanaf 2011 toe.

De belangrijkste kenmerken van het nieuwe stelsel zijn:

de onderwijsvraagfactor (OVF) verdwijnt
een student wordt voor maximaal vier jaar bekostigd
er is een diplomaopslag ('bonus'): als een student zijn diploma haalt, krijgt de hogeschool een bonus ter hoogte van één jaar bekostiging
mettertijd wordt sneller afgerekend (niet meer als vroeger pas na twee jaar - toen moest de instelling als het ware 'voorfinancieren')

Jan schetst ook enkele mogelijke consequenties voor het beleid.

Het minderheidskabinet-Rutte (met gedoogsteun van de PVV) trad in oktober 2010 aan. Het voert een onvervalst neoliberaal beleid. Minister van Onderwijs is Marja van Bijsterveldt (rechts achter de Koningin).
Volgens het kabinet moet het onderwijs 'opbrengst-gericht werken'.
Het kabinet viel in juni 2012 omdat de PVV niet instemde metde de bezuinigingsvoorstellen, voorgesteld in het zogenaamde 'Catshuisberaad'.

Aspecten van het centrale beleid:

'Iedere docent een (minstens HBO-)master'; dit komt in de plaats van de 'eerste graads' leraar (met een doctoraal of een MO-B opleiding in het betreffende vak). In 2012 had meer dan 95 % van het Ipabo-personeel een eerste graads bevoegdheid.
toenemend belang lectoraatsonderzoek: opleidingsinstituten, ook pabo's, moeten zo 'onderzoeksinstitutne' worden (sommigen beschouwen dit 'universiteitje spelen')
inhoud beroep leraar basisonderwijs verandert verder, in verband met 'opbrengstgericht werken', passend onderwijs, burgerschap
'Opbrengst' staat onder meer voor:
- duidelijk meetbare resultaten als bijvoorbeeld hoge slagingspercentages
- weinig uitvallers
- aansluiting bij de arbeidsmarkt, of in dit geval, bij het werkveld

Vanuit de maatschappij komt ook steeds meer druk:

schoolprestaties via (tussentijdse) toetsen (kleuters, rekenen, taal), verplichte CITO-eindtoets. De maatschappij oefent een grote prestatiedruk uit op scholen. En het CITO is een gretige toetsleverancier. In de basisschool komt steeds meer accent te liggen op taal en rekenen/wiskunde.
hogeschoolprestaties: output, onderzoek, publiciteit

Op de tabbladen enkele door het CvB genoemde argumenten.

Zelfstandig blijven of fuseren?

Kunnen de kleine, monosectorale pabo's überhaupt zelfstandig blijven? Verschillende van hen zijn inmiddels al gefuseerd. De Domstad is in 2010 al opgegaan (in Hogeschool Utrecht). Pabo 'Edith Stein' (Hengelo) tast nu een samengaan met Saxion Hogeschool af. Opvallend is de defusie, waarbij de Hogeschool Leiden haar Rotterdamse (katholieke) pabo Thomas More loslaat. Het Rotterdamse Schoolbestuur RVKO neemt (waarschijnlijk, voorjaar 2012) deze pabo over.

Zelfstandig blijven of fuseren? De eerste optie lijkt het huidige management gezien de bovenstaande argumenten niet goed mogelijk. Onderzocht wordt een daadwerkelijk samengaan met de Hogeschool Windesheim.
- Windesheim had al het HvA-beheersdeel van de Pabo Almere overgenomen in 2010
- Windesheim heeft een samenwerkingsverband met de VU (vereniging)
- De Ipabo was al in 2009 met de VU begonnen met een universitaire lerarenopleiding basisonderwijs, voor vwo-ers: de Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs. De afstudeerders behalen twee bachelors: leraar basisonderwijs en pedagogiek
In 2011 heeft Inholland laten weten geïnteresseerd te zijn in een samenwerking, waardoor wellicht een geïntegreerde lerarenopleiding tot stand kan komen.

De Ipabo zette daarna een beleid in richting van een nauwe samenwerking en mogelijk fusie van de Ipabo met de vereniging VU/Windesheim. Meer op het tabblad 'Samenwerkings-overeenkomst'.

Winfried Roelofs
Fusiebeleid
Samenwerkingsovereenkomst
X-sluit

Interview 2012; 3:01

Winfried Roelofs, lid CvB vanaf 2009, geeft in het videofragment een blik op de toekomst.

Na het behalen van de accreditatie (formeel januari 2011) heeft het CvB zich beraden, en doet dat nog steeds, over hoe het verder moet met de Ipabo. Hier noemt hij verschillende overwegingen die bij het beleid spelen.

Belangrijk is daarbij het banenverlies in het onderwijs als geheel. Van oktober 2010 tot maart 2012 verminderde het aantal banen in het primair onderwijs met 5587. Dit komt onder meer door het terugloop van het aantal kinderen, maar ook door overheids-bezuinigingen (verlaging lump sum, bezuiniging van 100 miljoen in het P.O. op bestuur en management.

Hieronder een dia uit de Presentatie van het CvB aan het voltallige personeel op 20 dec 2012.
Officieel geldt dat bijna alles wordt onderzocht, resp. ter discussie staat!

Zie voor de verklaringen onderstaande pdf.

V erklaring

Op 26 juni 2012 tekenden de drie Colleges van Bestuur van de Hogescholen: Inholland, Ipabo en Windesheim een intentieverklaring om te komen tot een zogenaamde educatieve alliantie. Het algemene doel was het versterken van de kwaliteit van het onderwijs. De CvB's willen daarmee bereiken:

de ontwikkeling van kleinschalige 'Colleges' die tezamen een landelijk netwerk vormen. Studenten hebben daarbij meer keuzemogelijkheden.
profilering en kwalitatieveversterking in een complexer wordend werkveld in een steeds meer eisenstellende maatschappij
bundeling van expertise onder meer door onderzoek en dienstverlening, verder te ontwikkelen in nauwe samenwerking met de Vrije Universiteit.

De ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst.

Waneer je de muis over hun gezichten haalt maken de ondertekenaars zich bekend.

Door de klikken op de logo's van Windesheim en Inholland (hieronder) vind je meer informatie over hun Colleges van Bestuur.

In het voorjaar van 2013 heeft het CvB-Ipabo deze overeenkomst opgezegd. Er bleek te weinig perspectief voor de Ipabo en er bleek te weinig draagvlak onder het personeel te zijn. In plaats het streven naar een educatieve alliantie worden nu mogelijkheden tot samenwerking met de Hogeschool Inholland en de Vrije Universiteit verder onderzocht.

Meer informatie over de voorgenomen samenwerking resp. fusie: noodzaak, beleid.

Logo's van de potentiële fusiepartners.

Nadelen van grote (onderwijs)instellingen

Er is inmiddels veel discussie ontstaan over de wenselijkheid en de nadelen van grote hogescholen, zoals Inholland, Saxion, Windesheim. Velen zien een te grote overhead die een grote afstand tot de werkvloer heeft en van bovenaf veel beslist. Dat er topmanagers zijn die 'zonnekoning-gedrag' gaan vertonen en zichzelf (?) hoge salarissen toekennen. Dat er te afstandelijke en/of zwakke Raden van Toezicht zijn.

Docenten krijgen steeds minder te vertellen. De autonome docent is inmiddels lang achter ons gelaten. Hij is een radertje in een veel groter geheel geworden, hij voelt zich te veel 'aangestuurd', hij 'moet' van alles en nog wat. De beleidsoverwegingen van het topmanagement zijn in toenemende mate onduidelijk, onherkenbaar voor docenten. BON spreekt van degradatie van docenten: 'Geef de leraar zijn vak terug!'.

Kleinere scholen zijn veel meer 'gemeenschappen', waarin individuele werknemers én studenten zich gekend weten, letterlijk en figuurlijk. Eén van de argumenten waarmee studenten in Alkmaar overstapten van de pabo Hogeschool van Alkmaar naar de Ipabo was juist de kleinschaligheid, het 'familiegevoel'.

Er zijn natuurlijk situaties waarin scholen apart staande eenheden blijven, en bestuurlijk-administratief deel uitmaken van een grotere organisatie.

Ipabo wordt 'Centrum voor Primair Onderwijs'.

Vanaf 2011-2012 zijn er nauwe contacten aangegaan met de vereniging VU-Windesheim. Men wil van de Ipabo (al dan niet in samenwerking dan wel samengaan) een Centrum voor Primair Onderwijs maken, waar ook onderzoek gedaan wordt.

Op 30 maart 2011 werd op de Ipabo de Conferentie 'Focus op Kwaliteit' gehouden, in het bijzijn van minister Marja van Bijsterveldt. Hoe zal het beroep van leraar basisonderwijs zich ontwikkelen? Welke maatschappelijke veranderingen zullen optreden. Tevens werd het nieuwe logo gepresenteerd. In zekere zin markeerde deze conferentie de nieuwe koers van de Ipabo.

Presentatie Logo
Pabodebat
Leraar PO in 2015
Personeelsuitje
X-sluit

Video 2011; 0:36

Op 30 maart 2011 werd een Conferentie 'Focus op Kwaliteit' gehouden aan de Ipabo. Het onderwerp was duidelijk: hoe gaat het verder met de Ipabo, hoe is het toekomstperspectief, ook gezien in een algemeen maatschappelijk perspectief.

Op de video presenteert Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt het nieuwe logo met een druk op de knop. In het verlengde daarvan wordt ook de nieuwe huisstijl gepresenteerd. Hogeschool Ipabo - Centrum voor Primair Onderwijs, waar niet alleen bachelor-opleiding tot leraar basisonderwijs wordt verzorgd, maar ook masteropleidingen, zulks in nauwe samenwerking met de VU.

Tijdens de conferentie werd ook een debat in 'Lagerhuisstijl' gevoerd, waarbij aan de hand van stellingen soms fors gedebatteerd werd. Minister Marja van Bijsterveldt leverde er een substantiële bijdrage aan.

Daarna werd het glas geheven in de eveneens geopende iPub, de 'soos'- nieuwe stijl. (YouTube)

Deze video is in opdracht van de Ipabo gemaakt door VideoDoc4You Presentations.

Video 2011; 1:04

Op de Conferentie werd onder meer gesproken over de vele taken alsmede activiteits- en aandachtsgebieden voor de leraar basisonderwijs in de nabije toekomst.

Hier een dia uit de presentatie van Winfried Roelofs over dit onderwerp. Het beeld grijpt terug op de discussies in de jaren negentig, zoals vermeld in de publicaties van het toenmalig Projectmanagement Lerarenopleidingen, PML Thans wordt sterker de functie van 'onderzoekende pedagoog' benadrukt. (Of de onderwijzer nu echt een beroepspedagoog is, staat overigens nog maar te bezien).

Er waren nog steeds 'gezellige' momenten, traditioneel een van de sterke punten van de Ipabo. Hieronder een foto van het Personeelsuitje naar Bergen aan Zee, voorjaar 2011. Telling toont 86 personeelsleden.

Personeelsuitje_2011

Beelden van de conferentie 'Focus op Kwaliteit'

De iPub werd eveneens geopend op 30 maart 2011. Hier een rustmoment van architect Peer van Asperen (links) en Henk Tor, hoofd bedrijfsvoering, zijn aanspreekpunt. Peer maakte de iPub. Ga met de muis over de foto.

Overleden: Peer van Asperen, architect. (aug. 1950-april 2012)

Ir. Peer van Asperen wilde na deze opdracht stoppen met werken. Helaas heeft hij niet van zijn pensioen kunnen genieten. Vlak na de oplevering van zijn laatste opdracht is hij overleden. Hij heeft een groot stempel gedrukt op de Ipabo-gebouwen, maar nog meer zal hij in de herinnering van vele collega's blijven door zijn openheid, gezelligheid, maar ook zijn vaak trefzekere opmerkingen, zijn deskundigheid en zijn geduld om steeds weer met nieuwe ideeën, tekeningen en berekeningen te komen.

Kennisbasis

De laatste jaren wordt weer meer accent gelegd op de kennis die onderwijsgevenden dienen te hebben. Er is altijd een spanningsveld geweest tussen de algemene vaardigheden die onderwijzers moeten hebben ( pedagogische, onderwijskundige), en de vakkennis en didactische vaardigheden. Het competentiegerichte leren bleek veel te algemeen gericht. Kennis van de schoolvakken is zeer sterk verdwenen, met name van taal en rekenen-wiskunde.

De problemen zijn strikt genomen begonnen met de Mammoetwet (1968), toen op de HAVO nog maar zes examenvakken golden. Veel leerlingen kozen het 'pretpakket' (ak-gs). Kennis van taal en vooral rekenen/wiskunde werd niet of nauwelijks onderhouden.

Op de pabo moesten de studenten, zo luidde het parool, zich de didactiek van de vakken eigen maken. Maar vakdocenten botsten tegen de volstrekt onvoldoende hoeveelheid kennis waarover hun leerlingen beschikten. In deze spagaat bleven de opleidingen tientallen jaren zitten.

Sommige opleidingen gingen bijspijkercursussen organiseren, die dan enige basiskennis moest bijbrengen. Men sprak wel van het '8+ niveau' - als je als onderwijzer maar een beetje bóven de stof voor groep 8 stond, was het wel goed.

Thans worden maatregelen overwogen:

strengere selectie aan de poort. Studenten die bassisschoolleraar willen worden, moeten behalve voor taal en rekenen ook toelatingstoetsen afleggen voor aardrijkskunde, Engels, geschiedenis en natuur & techniek. Dit adviseert de Commissie Kennisbasis Pabo in een rapport dat in februari 2012 aan de HBO-raad is aangeboden (de Commissie Heim Meijerink).
ontwikkeling van kennisbasis: canon van de vakken, een wellicht modieus verschijnsel om een soort basiskennis te benoemen voor de verschillende vakgebieden (begonnen ooit met de Canon van de Vaderlandse Geschiedenis). Vanaf de jaren zestig in de vorige eeuw is telkens weer de inhoud van de verschillende vakgebieden omschreven. Er is dus feitelijk niet zo veel nieuws onder de zon.

Commissie Meijerink
Ander type student
X-sluit

Dit is het verlsag van de Cie Meijerink. Klik op de afbeelding voor nadere informatie.

De toekomst zal uitwijzen of en wat er van de aanbevelingen terechtkomt. Realisering zou de 'zelfstandigheid van de pabo's verder aantasten!

De opdracht voor de Commissie Meijerink was een landelijk kernprogramma te ontwikkelenvoor de algemene kennis van de leraar basisonderwijs, mét een gemeenschappelijke toetsing. In januari 2012 kwam de Commissie met een advies met aanbevelingen (maatregelen):

Stel hogere instroomeisen; Pabo's moeten geen kennis gaan bijspijkeren. De eisen gelden voor taal, rekenen, Engels, aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en techniek.
De Pabo's moeten een brede kennisbasis meegeven: een kerncurriculum.
Landelijke toetsing: elke student moet de basis beheersen, te toetsen over de hele breedte van het vakkenpakket.
Lokaal maatwerk in profilering. Laatg elke student een eigen terrein kiezen om zich nader in te verdiepen en zich zo te profileren.
Aanvullende scholing na de opleiding. Startende leraren krijgen het vak pas in de vingers in de eerste praktijkjaren. Gebruik die periode ook voor het verder professionaliseren.

Inge Zelvelder is vanaf 1999 aan de Ipabo verbonden als mediathecaresse. Zij wordt als zodanig veel geconfronteerd met studenten en met hun vragen en opmerkingen.

In de loop van de laatste jaren heeft zij met haar collega's een duidelijke verandering in de houding van de studenten opgemerkt. Daarover vertelt zij in dit fragment.

Studenten staan meer onder druk: qua gevraagde prestaties, qua financiering van hun opleiding. Zo moeten ze een rekentoets en een taaltoets afleggen, respectievelijk de WisCat en de NedCat.

Interview 2012; 2:02

Meer over het advies van de Commissie Meijerink en een 'ander typestudent'.