John Verhallen was directeur van de Ipabo vanaf februari 1988. Hij werd op eigen verzoek voorzitter College van Bestuur in 1992. Daarmee bevestigde hij de toen feitelijke toestand waarbij hij een grotere mate van handelingsvrijheid kreeg. Dat bleek nodig toen in deze tijd veel en vaak onderhandeld werd met de CvB's van andere hogescholen. Daarover vertelt hij hier.

Toen Maarten Denters aantrad als CvB in 2003 wilde hij een RvT, iets wat ondersteund werd door het Bestuur (voorzitter Prof. Dr. J. van Westrhenen).

Interview 2009; 1:10

Wim Kaizer was bestuursvoorzitter van de KPA (1984-1987) en later bestuurslid van de Ipabo. Van 2003-2008 was hij vice-voorzitter van de RvT.
Hij vertelt hier iets over de realisatie van de RvT. Wim vertelt ook over:

• de bezwaren tegen de RvT: de Steunstichtingen zouden hun invloed kwijtraken. Deze stichtingen hadden het recht één Bestuurslid te benoemen
• de oude afspraak over de confessionele achtergrond van vzCvB en voorzitter RvT.

Interview 2010; 1:43

In 2004

• Mw. Drs. J.J.Tj. van den Hul-Omta (vz)
• Hr Drs. W.P.M. Kaizer (vice vz), tot juni 2008
• Hr Drs. C.M. Geuze
• Hr Drs. C.A.M. de Mey
• Hr V.J.M. Sprenkels
• Hr Dr. W.E. Westerman
• Hr. Prof. Dr. J. van Westrhenen

In 2010:

• Mw Drs. J.J.Tj. van den Hul-Omta (vz)
• Hr Drs. C.A.M. de Mey (vice vz)
• Hr Prof. Dr. C. Bakker
• Hr Drs. C.M. Geuze
• Hr Drs. J.J.M. Kok
• Hr V.J.M. Sprenkels, penningmeester
• Hr Dr. W.E. Westerman

Om de kwaliteit te controleren, wordt elke HBO-opleiding eens in de 5 à 6 jaar gevisiteerd. De accreditatie is een soort keurmerk, waarmee de opleiding het recht krijgt op overheidsfinanciering (bekostiging) en het verstrekken van diploma's (jus promovendi).De NVAO geeft de accreditatie af. Het onderzoek echter wordt uitbesteed aan commerciële bedrijven, zoals de NQA, maar er zijn andere: Hobéon of Certiked. De HBO-instellingen moeten voor hun certificering dergelijke bedrijven inhuren: een forse kostenpost! Een team van 'onafhankelijke deskundigen' (panel) beoordeelt dan een door de opleiding zelf samengesteld zelfevaluatie.

Een -anonieme- docente, niet werkzaam aan de Ipabo, zegt: 'Er gaan miljoenen om in dit schouwspel en levert niets op. Pure arbeidsverschaffing en verspilling' (Volkskrant, 23 mei 2011). Opleidingen laten de 'Zelfevaluatie' vervaardigen door externe (reclame-)bureaus, goed geredigeerd en mooi opgemaakt, afgedrukt op glimmend papier.
'Kritische studenten en docenten worden weggehouden van visiterende panels. Wél geselecteerden worden getraind en soms zelfs betaald om aanwezig te zijn op een visitatiedag.'

Interview 2011; 1:52

Henk Tor was vanuit zijn positie als staflid nauw betrokken bij het tot stand komen van de Zelfevaluatie december 2007 en de daaropvolgende gebeurtenissen rond de visitaties. Hij vertelt hier over de twee visitatierondes, de eerste in maart en de tweede in september 2008.

Deze tijd was eigenlijk ongelukkig voor de Ipabo. De school verkeerde in een overgangsperiode van het oude naar het nieuwe curriculum (dit laatste gebaseerd op competenties en georganiseerd rond beroepstaken). Verreweg de meeste groepen zaten in deze overgang. Dat vertroebelde het beeld van de opleiding.
Bovendien moesten de (meeste) docenten nog wennen aan nieuwe rollen: van vooral vakdocent naar vooral opleider.

Interview 2011; 2:35

Maarten Denters begon als voorzitter CvB in januari 2003. Hij kreeg te maken met de resultaten van de Visitatie 2002, die over het algemeen positief was, maar toch nogal wat minpunten meldde. Bovendien tekende zich toen al af dat er op termijn een Accreditatiesysteem aankwam. Het CvB initieerde toen veranderingen in de organisatie. Tezelfdertijd moest het curriculum gewijzigd worden (BaMA-structuur).

Hij vertelt in dit fragment hoe het eerste deel van de accreditatie uitliep op een vermeend positief resultaat. Hij geeft daarnaast Jan Jobse 'credits' want die heeft het accreditatietraject grotendeels 'getrokken'.

De eerste visitatie van maart 2008 leidde tot twee onvoldoende beoordelingspunten: 'Toetsing en Beoordeling' en 'HBO-niveau'. Docenten voerden beoordelingen veel te onafhankelijk van elkaar uit, bovendien werd het gegeven dat docenten zowel instructeurs als beoordelaars van hun eigen studenten en dus activiteiten waren. Er moest dus flink wat verbeterd worden voor de 'laatste visitatiekans', die plaats zou hebben in september 2008.

Jan Jobse, die de accreditatie-activiteiten coördineerde, formuleerde toen 5 verbetertrajecten:

• het samenstellen en implementeren van een Handboek Toetsing
• verbeteren beoordelingskaders van vakdossiers en beroepstaken (assessments)
• inbedden LIO in opleiding en borgen HBO-niveau
• positionering Examen- en Toetscommissie
• voorbereiding van de vervolgvisitatie (dus in september 2008)

Er is toen heel hard aan dit verbetertraject gewerkt.

Het Beoordelingsrapport van de NQA als resultaat hervisitatie september 2008:

Bron: Jaarverslag 2009

Interview 2012; 2:20

Jan Jobse 'trok' het accreditatietraject uiteindelijk zelf, en initieerde naar aanleiding van de eerste 'meting' door de NQA het verbetertraject. Dat richtte zich met name op het als onvoldoende beoordeelde 'Toetsing en Beoordeling'. Daartoe werd deskundigheid van uit het CITO ingehuurd. Doel was om middels studiedagen te komen tot een eensluidende beoordelingssystematiek.

Toen in het najaar van 2008 de tweede 'meting' gehouden werd, gaf de NQA aan voldoende vertrouwen te hebben in dit verbetertraject. Derhalve was het rapport van de NQA 'voldoende' en 'positief'.
Het verbetertraject is echter niet goed van de grond gekomen, temeer ook omdat Jan ziek werd en het rustiger aan moest doen. Wellicht heeft dit mede geleid tot de verkeerde afloop.

Jan vertelt hier iets over. Hij betreurt tevens dat de Raad van Toezicht niet een onafhankelijk onderzoek heeft laten doen naar de gang van zaken rond de accreditatie.

Interview 2011; 2:41

Henk Tor vertelt in deze video. In juni 2009 zag alles er nog zonnig uit - de Ipabo stuurde een aanvraag voor accreditatie aan de NVAO, met het positieve rapport van de NQA.

Het politieke probleem ontstond omdat er vragen over de kwaliteit van de opleidingen werden gesteld aan de staatssecretaris van Onderwijs, Marja van Bijsterveld. Als al de 33 pabo-opleidingen goed tot voldoende zijn, waar komen dan die geconstateerde tekortkomingen bij startende, jonge onderwijsgevenden vandaan?
Er werd besloten tot een beperkte hervisitatie door een zogenaamde Verificatiecommissie. Die werd uitgevoerd in het vroege najaar van 2009.

Interview 2011; 2:57

Henk Tor vertelt hier hoe de 'Verificatie' in het najaar van 2009 verliep. De sfeer was niet geweldig. Wat de Ipabo tegen bleek te hebben was de grote verscheidenheid in opleidingslijnen die bezig waren omgezet te worden van 'PGO- en vakkencurriculum' naar 'Competentiecurriculum', maar dat gebeurde op uiteenlopende tijdstippen.

Het resultaat was een zeer grote verscheidenheid aan opleidingen, aan toetsingskaders, aan beoordelingsnormen. Gevoegd bij geconstateerde taalfouten leidde dit heronderzoek tot onvoldoende beoordeling.

Interview 2011; 2:57

Maarten Denters vertelt hier eerst iets over de goed uitziende situatie van juni 2008 (de accreditatie is binnen, formeel is het nog een hamerstuk...): we gingen allen naar Berlijn: himmelhoch jauchzend!

Toen kwam de verificatiecommissie in oktober 2009 en die vond ernstige tekortkomingen: géén accreditatie! Maarten vertelt hoe hij net met leden van de RvT in gesprek was toen de voorzitter van de NVAO, Karl Dittrich, belde met deze sombere boodschap: zum Tode betrübt!

De vzCvB en de RvT konden meteen aan de slag om te bedenken wat te doen! Voor Maarten zelf was het een zwarte dag.

Het Parool

Het niet verlenen van de accreditatie en, in het verlengde daarvan, de sluiting van de opleiding haalde ook de pers. Enkele fragmenten:

Het Parool (20-11-2009):

Onder de kop "Inspectie dreigt pabo te sluiten" staat onder meer:
'De belangrijkste klacht is dat docenten te luchthartig omspringen met de eisen gesteld aan het onderwijs'.

De Volkskrant (20-11-2009):

Onder de kop: "Ipabo zet docenten op scherp" staat onder meer:
'Volgens de Raad van Toezicht "is op de Ipabo nog een restant aanwezig van de cultuur waarin elke docent zelf wel denkt te weten hoe hij zijn onderwijs en toetsing moet inrichten".

Trouw (21-11-2009):

Onder de kop: "Pabo in Amsterdam en Alkmaar dreigt vergunning te verliezen" staat onder meer: 'Dit betekent dat vanaf januari (2010) de vergunning om onderwijs te geven wordt ingetrokken.'

De Raad van Toezicht legde de schuld vooral bij de docenten. Of dat terecht was, werd betwijfeld. De Ipabo wás al bezig te hervormen, de Ipabo wás door de NQA in 2008 geheel 'voldoende' bevonden. En wellicht had de RvT zelf eerder moeten ingrijpen. Zie tabblad 'Wim Kaizer'.

De negatieve berichtgeving leidde onder meer tot een dip in de studenteninstroom, en als gevolg daarvan tot terugloop van inkomsten. Er moest derhalve een doortimmerd herstelbeleid komen.

Interview 2010; 1:45

Wim Kaizer studeerde af van Magister Vocat in 1970, werkte in het basisonderwijs, studeerde pedagogiek en onderwijskunde en werkte in de onderwijsbegeleiding. Hij heeft vele posities in besturen bekleed. Hij was lid van de Raad van Toezicht (vice-voorzitter, 2003-2008). Hij liep heel lang mee in de besturenwereld.

Hij vertelt hier vanuit zijn ervaring in de RvT over het niet toekennen van de accreditatie (ofschoon hij toen al weg was), het werk van het CvB en het te weinig in het gareel houden van eigenwijze docenten.
'De organisatie van de Ipabo dateerde in feite nog uit de jarig tachtig, toen het geheel nog 'liberaal' was, met autonome docenten'.

Interview 2011; 2:08

Henk Tor vertelt in dit fragment hoe in november de brief van de NVAO kwam met de mededeling dat de accreditatie niet verleend werd. Dat betekende het einde van de opleiding.

De RvT heeft toen snel gehandeld, in samenspraak met het CvB, dat toen bestond uit Maarten Denters (voorzitter) en Winfried Roelofs, net aangetreden als lid CvB.

Maarten trad als voorzitter terug, en Jan Houben werd vanuit de RvT en Winfried Roelofs aangezocht als interim-voorzitter. De RvT en het CvB hebben toen beroep en bezwaar aangetekend tegen de beslissing van de NVAO (schorsende werking).

De Algemene Onderwijs Bond (AOB) stelde in 2010 na de accreditaties een lijst op van alle pabo's mét hun scores. Boven: de laatste drie, waarbij de Ipabo helemaal onderaan stond met 0 (nul) punten (rechter kolom). Deze lijst is opgesteld vóór dat het herstelplan was uitgevoerd en alsnog een accreditatie was verkregen. (Bron: AOB-tijdschrift 'Onderwijsblad', 13 februari 2010)

Klik op de tabel om de hele ranking te zien.

Het bijbehorende artikel in het AOB-tijdschrift is hier.

Daar is ook het Excel-document met de ranking op te vragen.

in het interview wordt genoemd de heer Jozef Kok. Hij was lid van de RvT en was (vroeger werkzaam bij de KPC-groep, en is als adviseur wel op 'Magister Vocat' geweest).

Interview 2012; 2:22

Winfried Roelofs volgde in mei 2009 Jan Jobse op als lid CvB. Hij werd heel snel geconfronteerd met het niet toekennen van de accreditatie - 'daar reken je helemaal niet op als je binnenkomt!'.
Hij vertelt hier iets van de ondernomen acties om de dreigende sluiting van de Ipabo te voorkomen. De brief terzake van de NVAO was al wel binnengekomen, maar nog niet gepubliceerd.

De geraadpleegde communicatietrainer en -deskundige Ton Planken (rechts) adviseerde pro-actief handelen: zoek de publiciteit! Breng een dramatisch bericht naar buiten!
Er zijn vervolgens bezoeken gebracht aan de Haagse autoriteiten.

Winfried Roelofs heeft een lange carrière in en rond het opleidingsonderwijs doorlopen: als docent, als lector, als adviseur (bij de KPC-groep), en nu als bestuurder.

Henk Tor vertelt hier hoe de aanpak is geweest nadat het 'Geen accreditatie!' binnengekomen was.

De opschortende werking is gebruikt om vervolgens een nieuwe accreditatie aan te vragen.
Die is toegewezen, zodat de NVAO het formele bezwaar niet eens in behandeling hoefde te nemen.
In de zo verkregen tijd is zeer hard gewerkt om de 'allerlaatste kans' te verzilveren.

Interview 2011; 1:11

Dames én heren studenten werkten mee aan de PR-actie. Ga met muis over de foto.

In november 2010 had een onderzoek plaats door de NQA. De accreditatie werd officieel toegekend door de NVAO in januari 2011.

Bron: Jaarverslag 2010

Het 'Masterplan Accreditatie' omvatte onder meer als actiepunten:

1. Herstelplan:

• juridisch beroep en bezwaar aantekenen, realisatie: januari 2010
• verbetering van de tekortkomingen binnen de termijn, juni 2010
• aanvragen nieuwe accreditatie, realisatie november 2010
• contouren opstellen samenwerking met vereniging VU-Windesheim

2. PR en Markering: de negatieve publiciteit leidde tot een grote dip in de studenteninstroom. Er werd een gerichte promotiecampagne opgezet.

3. Strategische verkenning en koers inzake::

• herformulering missie en visie
• programmabeleid
• vervolgopleidingen
• kwaliteitsagenda voor het primair onderwijs

4. Personele en materiële noodmaatregelen: bijstelling van de begroting en een sociaal plan (in 2010 werd de personele omvang verminderd met 19 FTE).

5. Samenwerking werkveld: met partners in het primair onderwijs opstellen van een gezamenlijke kwaliteitsagenda voor het primair onderwijs, dat inhoudelijk richtinggevend is voor de bacheloropleiding, nascholing en post-HBO opleidingen.

Interview 2012; 1:20

Winfried Roelofs vertelt hier iets over de ingezette verbeteringen. Een van de minpunten betrof de onvoldoende toetssystematiek (en het daarmee samenhangende HBO-niveau). Daar is hard aan gewerkt. Er zijn eenduidige toetsformulieren gekomen, er is een database gekomen waarin de toetsresultaten worden opgenomen (iTrex), en er is een andere en betere beoordelingssystematiek gerealiseerd.
Deze verbeteringen zijn in een record-tempo gerealiseerd, en al -deels- operationeel in februari 2010.
Een in juni 2010 gehouden audit zag er al goed uit, zodat het accreditatie-onderzoek in oktober 2010 met vertrouwen tegemoet werd gezien.