Verreweg de meeste scholen in het basis- en speciaalonderwijs participeerden in het PRINT/Comenius project.

Op  grote schaal werden nascholingscursussen op de pabo's gevolgd. Ook begeleidingsdiensten boden workshops aan.

Op elke school werd een onderwijzer(es) activiteitencoördinator, die het werken met de computers en met de programma's moest initiëren én de systemen onderhouden. Dat betekende dat deze coördinator systeembeheerstaken kreeg. De betreffende nascholing was pittig en besloeg 13 bijeenkomsten.

Verder was er nascholing voor tekstverwerking, grafisch ontwerpen en het werken met de onderwijsprogramma's, zoals voor Clowns, het programma voor kleuters.

De eerste geleverde PC's waren computers met een 80286 - 12Mhz processor. Deze hadden een werkgeheugen van 2 Mb en een harde schijf van 40Mb. De printer was een matrixprinter. Voor die tijd een heel behoorlijke computer!

Het software startpakket bestond uit: 

• Windows 3 als computerbesturingsprogramma, met daarin o.a. het tekenprogramma Paintbrush en het spelprogramma 'Patience'
• 'MS-Word', een tekstverwerker
• 'CorelDRAW', een grafisch tekenpakket
• 'DOCO-Doorkijk' een database voor het documentatiecentrum
• 'CBSO', een spellingsprogramma
• 'Wereld rond tafels', een rekenprogramma
• 'Clowns' een programma voor het jonge kind m.b.t. herkenning van vormen en kleuren
• 'Thuis in het milieu' een programma over omgaan met afval
• 'Globes' een open projectprogramma

Uitgevers brachten al snel eigen onderwijsprogramma's uit, zoals het aardrijkskundeprogramma 'TopoTOP'.

in het kader van het PRINT/Comeniusproject werden er vele nascholingscursussen gegeven. Vanaf begin jaren 90 werden ondermeer gegeven::

• De cursus activiteitencoördinator van 13 bijeenkomstn. Elke school die aan het project meedeed moest minstens één leerkracht afvaardigen voor deze cursus. Onderwerpen waren het Windows systeem; systeembeheer en onderwijskundige gebruik van computers in onderwijsleersituaties en in de school zelf.
• Windows voor leerkrachten. Basiscursus.
• Tekstverwerking in Word.
• Grafische toepassingen. Hoe Paintbrush, CorelDraw en PaintShop te gebruiken in de klas.
• Systeembeheer, uitgebreid. Het installeren van softwarepakketten.
• Maken van Prentenboeken en Raadplaten in het Comenius programma Clowns.

Vanaf midden jaren 90 kwamen hierbij:

• Internet en multimedia in onderwijsleersituaties
• Websites maken. Publiceren op het World Wide Web
• Windows netwerken maken. Inclusief Internet toegangelijk maken op netwerken.

Naast het geven van nascholings-cursussen op de Ipabo, werden deze ook op locatie gegeven. In overleg met de scholen werd de inhoud daarvan vastgesteld.

Zo werden op de 'Oscar Carréschool', een kunst-magneetschool in de Amsterdamse Pijp en op de 'Edelsteen' nascholing verzorgd..

Moeilijkheden ondervond men soms wel met de thuis- computer. Met name het werken met  bestanden en het installeren van de via Surf verkregen programma's. De systeembeheerder werd wel eens 's avonds gebeld, soms ook bij nacht en ontij: 'Je moet komen! De boel ligt weer eens plat!'

Dit filmpje van het PCM computer magazine geeft een idee. (0:29)

Naarmate computers, (stuur-)programma's en netwerken complexer werden, moest een systeembeheerder beschikken over veel kennis en kunde.
Later werden beheer en onderhoud van serversystemen veelal uitbesteed aan gespecialiseerde bedrijven.

Digibeten

In het DOS-tijdperk zetten 'digibeten' bij het maken van tekst nogal eens een serie spaties achter elkaar en 'enters' midden in zinnen om (op het scherm!) de gewenste, 'mooie' opmaak te krijgen. Op het scherm zag het er dan aardig uit, maar op de printerafdruk 'sprongen de zinnen heen en weer en zaten vol lelijke gaten'. Dit was met name vervelend, als het lange documenten betrof. Een document van drie pagina's leverde op deze manier eens tachtig blaadjes op, bijna leeg, met aan de rechterhand lange verticale rijen lettertekens. Alle meervoudige spaties, tabs en 'enters' midden in zinnen, moesten dan eerst verwijderd worden om de opmaak dan vervolgens de daartoe geëigende tekstverwerkingsmogelijkheden toe te passen. Sommige collega's bleken daarin hardleers!

Interview 2008; 2:36

Marc Nieuwhof kwam in 1991 de Ipabo binnen als stagiair van een ICT-opleiding. Na zijn afstuderen kwam hij terug als systeembeheerder, van 1994-1998. Daarna maakte hij een uitstapje naar het bedrijfsleven, maar kwam in 2002 weer terug. In 2011 nam hij afscheid om in dienst te treden van de Katholieke Pabo Zwolle (KPZ). (In de video staat abusievelijk het jaar 2008 als vertrekjaar, dat moet zijn 2011),

In dit videofragment vertelt hij iets over de vele veranderingen die hij zag komen: de computers, de snelheden, de prijzen, het netwerk, de projecten ...

In de zeer smalle lange ruimte naast het Informaticalokaal in Amsterdam was de werkruimte ondergebracht voor de systeembeheerder - hier Marc Nieuwhof op de voorgrond - en voor de informatica docenten - hier op de achtergrond is Paul Diderich aan het werk.

Met de grote verbouwing van 2001-2002 werd hier de collegezaal (tweede verdieping) geplaatst.

Interview 2008; 1:05

Stefan Schuur: links als student in 1989, rechts als ICT-docent 2006.

De Minister van O&W, J. Ritzen bracht op 17 juni 1996 een bezoek aan de Ipabo.
Informatica docenten Paul Diderich en Egbert Nijeboer leggen de minister uit wat informatica op de Ipabo inhoudt.

De Minister krijgt een toelichting op het Student Volgsysteem, onderdeel van het 'HIS - Hogeschool Informatie Systeem'.

Grafische voorstelling van Internet. Het aantal Internet-gebruikrs groeit enorm snel. Ga met de muis over de afbeelding.

Internet ontwikkelt zich steeds verder. Hier een slideshow, afkomstig van YouTube. (Deze is wel erg Amerikaans!).

Op WIkipedia vind je een goed overzicht:

In de lessen kwam het werken met Windows en met de programmatuur van het Comenius project aan de orde. Daarbij ook het bewerken van afbeeldingen en foto's; opnemen en bewerken van geluidsfragmenten en van videofragmenten. Op het Internet zoeken naar informatie en naar de genoemde multimediale elementen.

De lessen waren praktisch van aard. Studenten kregen de opdracht een didactisch onderwerp te kiezen en voor zijn/haar stageklas een presentatie/programma te maken. Deze diende zo interactief mogelijk te zijn. Hiervoor werd het ontwikkelprogramma 'Mediator' gebruikt, een ook - via een Surf licentie- voor studenten vrij verkrijgbaar programma. Na 2000 werd hiervoor ook andere programmatuur gebruikt.

De onderwijskundige gedachte achter deze aanpak was dat de student in het kader van het maken van een bruikbare didactische product de basishandelingen in een zinvolle context praktisch leerde, daarbij zijn creativiteit kon inzetten en ook de vakdidaktiek betreffende het onderwerp kon toepassen. Aan het eind van de cursus kreeg men alle gemaakte producten op een cd-rom, die te gebruiken was in het basis- en speciaal onderwijs.

Het was voor vele studenten en deeltijdstudenten een hele uitdaging en hard werken. Verreweg de meesten waren aan het eind van de cursus best trots op zijn/haar gemaakte interactieve programma.

Het CIAO project werd in 1997 door de gemeente Amsterdam 'gelanceerd'. Alle Amsterdamse scholen voor het basis- en speciaal onderwijs kregen in de loop van een aantal jaren een aantal netwerkcomputers - nc's - die alle verbonden werden met een server, gestationeerd bij Sara, 'Stichting Academisch Rekencentrum Amsterdam'. De nc's waren geen zelfstandige computers, maar moesten contact hebben met de Sara-server om te kunnen werken en ze werkten onder Java en dus niet Windows. De scholen zijn hiermee 'verlost' van systeembeheer.

De projectleiding lag bij de Universiteit van Amsterdam, in de persoon van Henk Sligte en het systeembeheer bij Sara. De scholing van leerkrachten in het werken met de systemen lag bij de twee Amsterdamse pabo's, waaronder de Ipabo en de begeleiding bij het ABC, de Amsterdamse Begeleidings Centrum. De scholing werd gegeven op locatie, op scholen die beschikten over de nc's, werkend onder Java. In de praktijk waren er, zeker in de eerste jaren, nogal wat problemen. De verbinding met de server liet nogal te wensen over of was er helemaal niet. De systemen werkten tergend langzaam en er was nauwelijks onderwijsprogrammatuur. Wel kreeg elk kind een e-mail adres, maar er kon hiermee alleen tekst en afbeeldingen of andere bijlagen verzonden worden. Jaren later werd het systeem wat stabieler en kreeg meer mogelijkheden.

Op vele Amsterdamse scholen verzorgden de Ipabo docenten Paul Diderich en Egbert Nijeboer scholing in het kader van Ciao.

Ga met de muis over de afbeeldingen.

Catechesedocent Jan Engelen houdt al lang een eigen site inzake zijn vak bijgehouden. Zie hier.

Deze site geeft heel veel informatie en suggesties voor Beeldend Onderwijs en is opgezet door onder andere de Ipabo-docenten Jos van Onna en Robert Stieltjes. Klik op de afbeelding.

In de nabije toekomst zullen meer docenten, en wellicht ook studenten, een eigen website onderhouden met betrekking op het eigen vak respectievelijk studie.

Tegen het einde van het decennium ontstond een grote vrees voor een 'meltdown' van het globale Internet en chaos in 'bedrijfs'programmatuur. Reden daarvoor was de jaaraanduiding die in de apparatuur en overal in de software aanwezig was. Men gaf daarbij alleen de laatste twee cijfers aan. Zo werd 1995 aangeduid als '95'; en '98' betekende automatisch 1998. Maar wat zou er gebeuren bij de overgang 1999 → 2000? Computers zouden dan overspringen naar '00' en dat -kunnen- interpreteren als 1900. Zou dát gebeuren, dan betekende dat enorme problemen, in bijvoorbeeld de bankenwereld, in renteberekeningen; maar ook in netwerken en aansturingen van apparaten als liften, straatverlichting, beveiligings- en transportsystemen. Advocaten liepen zich op voorhand al warm. Hogescholen hadden bij de toenmalige minister Ritzen al bij voorbaat om schadevergoeding geclaimd.
In 1999 werkten ICT-specialisten zich een slag in de rondte om aanpassingen te plegen. Uiteindelijk bleek het allemaal reusachtig mee te vallen (niet voor de advocaten!). Kritische systemen werden tevoren al aangepast. Ook op de Ipabo moest het Onderwijsvolgsysteem 'HIS' worden aangepast.
Dit incident illustreert wel de enorme -toenemende- afhankelijkheid van het Internet en van de informatieverwerking door computersystemen.