COK eind 70s - 1985
Fusie in zicht
Fusie in zicht: eind zeventiger jaren tot 1985

Integratie kleuter- en lageronderwijs tot basisonderwijs


Min O&W: J.A.van Kemenade

In de zeventig jaren namen de plannen om het lager- en het kleuteronderwijs te integreren tot het basisonderwijs steeds concretere vormen aan.
In 1975 kwam minister Van Kemenade met de nota "Contouren van een toekomstig onderwijsbestel", kortweg met 'Contourennota' aangeduid. Een hoofddoel was gelijke kansen voor iedereen te creëren, waarbij ervan werd uitgegaan dat onderwijs invloed op de samenleving heeft.
In 1981 werd de Wet op het Basisonderwijs aangenomen en trad op 1 augustus 1985 in werking. Kleuter- en lagere scholen gingen op in de basisschool en opleidingsscholen voor het kleuteronderwijs en pedagogische akademies fuseerden tot pabo's.
  • Contourennota- 1975
  • Commentaar op de nota
  • Wet op Basisonderwijs - Fusies opleidingen
  • Sluiten

In 1975 kwam de minisjter van Onderwijs Jos van Kemenade met de Discussienota "Contouren van een toekomstig onderwijsbestel", kortweg 'Contourennota' genoemd.

De nota schetst (bron: 'Doe maar gewoon' slo) hoe het onderwijs kan bijdragen aan spreiding van kennis, macht en inkomen. Ook moet aandacht besteed worden aan individuele ontplooiing en sociale bewustwording. Verschillen tussen leerlingen op basis van sociaaleconomische positie, culturele achtergrond en sekse moeten verkleind worden.
In de nota wordt basisonderwijs beoogd voor kinderen van 4 tot 12 jaar, met gelijke ontplooiingsmogelijkheden voor allen, 'ongeacht lichamelijke, geestelijke, maatschappelijke of sociaal-culturele omstandigheden'.

De nota was een discussiestuk.

Er volgden discussies in de politiek en de onderwijswereld over de Contourennota van de minister van Onderwijs.

De Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid stelde in 1976 een uitvoerig commentaar op (klik op 'Commentaar op de nota..' - rechts). Hoewel het rapport niet negatief is, wordt wel opgemerkt dat de nota de indruk wekt de invloed van het onderwijs op de samenleving te overschatten. En de vraag is of iedereen wel precies evenveel kan en wil leren....


Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid

 

In augustus 1985 werd de Wet op het Basisonderwijs van kracht.

De basisschool voor kinderen van 4 tot 12 jaar ontstond.
Verder waren er wijzigingen: de invoering van het Engels als verplicht vak, een grotere nadruk op maatschappijkennis en wereldoriëntatie, en meer plaats voor expressievakken (muziek, handvaardigheid en drama). Andere doelstellingen waren het verbeteren van de zorg voor leerlingen met achterstanden, de systematisering van het onderwijs via een schoolwerkplan, de systematisering van het leerplan door landelijke kerndoelen en eindtermen (bron: wikipedia).

In 1985 kwam ook de 'Pedagogische Academie voor het Basisonderwijs' - de PABO tot stand.
Opleidingsscholen voor het kleuteronderwijs (OK's) en Pedagogische Academies (PA's) fuseerden tot PABO's.

Over integratie kleuter- en lageronderwijs tot basisonderwijs en fusie van OK's en PA's tot PABO's

Fusieproces van de COK, de CPA en de HPA tot PCPABO/Van Randwijk academie

Reeds in 1975 waren er contacten tussen de Amsterdamse protestantschristelijke opleidingsinstituten, de CPA met een gereformeerde signatuur, de HPA met een hervormde signatuur en de PCOK, de protestants christelijke opleidingsschool voor het kleuteronderwijs met het oog op de komende fusie.

xx
Het gebouw aan de Jan van Eyckstaat

In het begin hield dit overleg tussen de directieleden van de drie instituten in. In november 1976 werd een integratiedag voor docenten en studenten georganiseerd. Ook werden vier commissies ingesteld: de commissie fusie besturen; commissie rechtspositie, de commissie lokatie en de leerplancommissie.
De lokatie was al snel duidelijk: de Jan van Eyckstraat waar de CPA al gevestigd was. zie foto hiernaast..

Begin jaren 80 werd intensief vergaderd voor het formuleren van een fundamenteel uitgangspunt, van een opzet algemene leerplan en van vakleerplannen. Het was de bedoeling om de vakleerplannen van de drie instituten nog voor de fusie op elkaar af te stemmen.

  • Algemene leerplanontwikkeling
  • Fundamenteel uitgangspunt
  • Een deelleerplan
  • Sluiten

 

 

Algemene leerplanontwikkeling

Allereerst moesten de instituten een aantal fundamentele en onderwijskundige uitgangspunten onder woorden brengen die als criteria voor elk deelleerplan kunnen dienen. De ideeën die in verschillende groepen, zoals vaksecties moesten op elkaar afgestemd worden.
Klik op algemene leerplantontwikkeling om de 'opdracht' te lezen.

Er vonden vele vergaderingen plaats van allerlei commissies, zoals fundamenteel uitgangs commissie, leerplancommissie en van de diverse vaksecties.

 

Fundamenteel Uitgangspunt (FU)

De identiteit en de onderwijskundige uitgangspunten werden geïntegreerd geformuleerd als fundamentele uitgangspunten.
De basis is enerzijds gelegen in de joods-christelijke overlevering en anderzijds in de hedendaagse ervaring en de schoolsituatie, die overigens in een wederzijdse wisselwerking staan.
Als belangrijke trefwoorden golden bevrijding, gerechtigheid en vrede.
Klik om de formulering van het fundamenteel uitgangspunt te lezen.

De deelleerplannen moesten gerelateerd worden aan deze uitgangspunten.

 

Deelleerplan wereldverkenning (als voorbeeld van een deelleerplan)

Voor het cursusjaar 1982-1983, dus nog voor de fusie werden gezamenlijke deelleerplannen door de vaksecties van de drie instituten opgesteld.
De deelleerplannen werden gerelateerd aan o.a. het fundamenteel uitgangspunt (zie de betreffende tab).
Als voorbeeld van een deelleerplan wordt hier een gedeelte van wereldverkenning weergegeven.
Er werden vier aspecten genoemd: - het levensbeschouwelijke; - het maatschappelijke; - het pedagogische en - het onderwijskundige.
Klik op deelleerplan wereldverkenning voor het begingedeelte van het plan.

 

Ontwikkeling van het fundamenteel uitgangspunt, het leerplan en de vakleerplannen

De COK in het fusieproces

Het eigene van het kleuteronderwijs en de opleiding daartoe

Het onderwijsbeleid van de COK moest meer en duidelijker schriftelijk worden vastgelegd, vooral vanwege de komende fusie. Wat bijvoorbeeld de eigenheid van kleuteronderwijs precies inhoudt.
In 1978 startte ook de Integratie Voorbereidende Bijscholing, IVB, waar de visie op kleuteronderwijs van groot belang was.

  • COK onderwijsbeleid - IVB
  • Bert Cornelis
  • Wieke Bosch
  • Jan Tulp
  • Bewegingsonderwijs
  • Sluiten

Wieke Bosch, methodiek-didactiek docente over de vereiste formuleringen van het onderwijs beleid op de COK.

Rond 1978 begon de Integratie Voorbereidende Bijscholing.
Men sprak binnen de OK's wel van de 'verworvenheden van het kleuteronderwijs', maar welke zijn dat dan precies?
Er werd toen van alles op schrift gesteld.

 

Bert Cornelis, bewegingsonderwijsdocent aan de COK over het fusieproces.

Hij gaat in over de eigenheid van onderwijs aan kleuters.

 

 

Wieke Bosch, methodiek-didactiekdocente aan de COK over hoe zij het fusieproces heeft ervaren.

Omdat zij ook pedagogiek heeft gegeven aan de CPA kende zij de wereld van een van de pedagogische akademies waarmee gefuseerd ging worden al.

 

 

Jan Tulp, godsdienstdocent aan de COK vanaf 1983 over het fusieproces.

Hij kenschetst de verschillen en overeenkomsten tussen de identiteiten van de drie fuserende instituten.

 

 

Bert Cornelis, docent bewegingsonderwijs aan de COK over het fusieproces ten aanzien van gymnastiek/bewegingsonderwijs.

 

COK docenten over hun ervaringen met het fusieproces

 

Bij- en nascholing: de edoka en de applicatiecursus

De edoka: eenjarige dagopleiding voor kleuterleidsters met A-akte

Door een Edoka-jaar te doen werden kleuterleidsters bevoegd voor de gehele nieuwe basisschool en hadden ze ook de hoofdakte behaald. Dit onderwijs werd verzorgd door COK docenten met HPA- en CPA docenten. Zo werd in team-teaching het vak 'psychologie-rekendidactiek' gegeven door de COK docente Jos Geervliet en de HPA docent Egbert Nijeboer. De vakken psychologie en rekendidactiek werd geïntegreerd gegeven, waarbij de ideeën en proefjes van Jean Piaget een sleutelrol speelden. Ook de denkbeelden van Vygotsky en Gal'perin kwamen aan de orde. De studenten dienden een praktisch onderzoek in de stageschool te verrichten en te onderbouwen met de theorie.

De applicatiecursus voor kleuterleidsters

Met de Wet op het Basisonderwijs in 1985 verviel ook het onderscheid tussen kleuterleidster en onderwijzer. Vanaf die tijd worden beiden leraar basisonderwijs genoemd. De onderwijzer mocht lesgeven aan de kleuters, de kleuterleidster mocht echter pas lesgeven aan de oudere kinderen na het volgen van een applicatiecursus.

  • Opzet Edoka
  • Wieke over de Edoka
  • Opzet applicatiecursus
  • Sluiten

Opzet van de EDOKA - de eenjarige dagopleiding voor kleuterleidsters met
A-akte.
Aan deze curus werkten docenten van de COK, de HPA en de CPA mee.
De cursus had zowel een persoonlijkheidsvormend als een beroepsvormend aspect.
De persoonlijkheid van de onderwijsgevende beïnvloedt sterk het gedrag van de leerlingen. Het beroepsvormende aspect behelsde
- inzicht verkrijgen in het gedrag van het zich ontwikkelende kind;
- vaardigheden verwerven, mogelijkheden scheppen om het didactisch handelen af te stemmen op de vraag van ieder kind;
- inzicht verkrijgen in het leiding geven aan onderwijsgevenden.

Zie doelen, opzet en aanpak.

Zie tweede blok 'leerplanontwikkeling' en 'stage'.

 

Wieke Bosch, methodiek-didactiek docente aan de COK over de EDOKA cursus.

 

Opzet en rooster van de applicatiecursus.

Het opzetten van de applicatiecursus was een probleem vanwege de weinige cursusuren voor de vele betrokken vakken. Er werd een opzet met rooster voorgesteld door Rob Woortman. Deze werd door de drie instituten, die deze cursus moesten verzorgen overgenomen. De opzet was gebaseerd op Freinettechnieken.

 

In het videofragment vertelt Rob Woortman over hoe de  cursus werd georganiseerd.


Over de EDOKA en de applicatiecursus


1985: de fusie. Verhuizing naar de Jan van Eyckstraat - afbouw COK

xx
Afscheid van de IJsselsstraat
xx
Voorbereiding diplomering

In 1985 fuseerden de COK, de CPA en de HPA in de PCPABO, de Protestantse PABO.

De COK en ook de HPA verhuisden naar de Jan van Eyckstraat, waar de CPA al gevestigd was.

De studenten voor het nieuwe cursusjaar 1985-1986 werden ingeschreven bij de PCPABO. De ouderejaars studenten  bleven onderwijs tot aan hun afstuderen volgen aan de oorspronkelijke instituten. Dit werd 'afbouw' genoemd.

 

Het 100 jarig bestaan van de COK

In 1987 vierde de COK haar 100 jarig bestaan, met onder andere een reünie.

Zie voor de foto galerij, pagina 'De COK 100 jaar!'

 

PCOK van 1980 tot 1985 - Fusie in zicht © Disclaimer