Geleidelijke achteruitgang

Directoraatswisseling

Toen directeur De Tombe in 1974 met pensioen ging, namen de heren Piet Kroeger en Piet Groot (de 'twee Pieten') het over als directeur resp. adjunct.

De 'Twee Pieten', links: Piet Kroeger, rechts Piet Groot.

Piet Kroeger was algemeen directeur, Piet Groot adjunct die onder andere het maken van het rooster in zijn pakket had.

Hier houden zij in het voorjaar van 1984 het 'laatste overleg'....

 

  • Pieter Kroeger
  • Piet Groot over Piet Kroeger
  • Docentencorps 1974
  • X-sluit
  • HBS-B
  • HKS, akte behaald in 1947
  • onderwijzer te Amsterdam en Vriezenveen
  • schoolhoofd in Rijnsaterwoude
  • studeerde Geschiedenis, en later Sociologie (VU)
  • leraar geschiedenis aan de HKS (1960-1969)
  • leraar geschiedenis aan de 'Da Costa' (1966-1974)
  • directeur 'Da Costa' (1974-1984)
  • overleden in 2012

Voorzittershamer

Uitspraak:
'Geschiedenis is het geheugen van een cultuur, soms ook het geweten waaraan huidige problemen getoetst worden. Je leert eruit dat alle zogenaamde nieuwe ideeën vaak al oud zijn of althans uit een oudere bedding stammen. Echt veel nieuws is er zelden onder de zon'.

In dit fragment karakteriseren oud-adjunct Piet Groot en oud-docent Jan Waaning de vroegere directeur Piet Kroeger.

Hij werkte in een moeilijke tijd. Er waren tal van veranderingen die onvermijdelijk bleken. Veranderingen in structuur, fusies, maar ook in het onderwijs. Leiding geven aan een groep collega's die lang niet altijd gecharmeerd waren van alle veranderingen: dat is niet eenvoudig.

Interview 2013; 1:48

Docentencorps 1974

Het corps docenten en onderwijsondersteunend personeel bij het begin van het cursusjaar 1974-1975, het eerste jaar van het nieuwe directoraat. Jan Waaning (tekenen) ontbreekt, hij kwam eerst in november.
Om te weten wie wie is en wat deed ga je met de muis over de gezichten. Helaas is (nog) niet iedereen herkend! Samensteller dezes is dankbaar voor aanvullingen! Zie Contactformulier.

Meer over Piet Kroeger en het personeel in (augustus) 1974.

 

Sfeer en identiteit

Coen Schinkel zegt:

"De DC was behoorlijk 'pc'. Iedere woensdag was er een viering (zie onderstaand tabblad). Binnen de school hoorde je vaak de uitspraak: 'Wij zijn niet pc of rk door liturgische zaken of vieringen of rituele handelingen, maar door de wijze waarop je omgaat met je collega's en leerlingen'. Studenten kregen hier vele mogelijkheden tot begeleiding en konden bij moeilijkheden worden opgevangen. Wie met de praktijk grote problemen had kon worden geplaatst bij specifieke onderwijzers: een soort ultiem vangnet. En dát was identiteit."

De 'Da Costa' was een kleine school met een platte organisatie: open deuren, en weinig formeel. Met de latere schaalvergroting ontstonden veel meer formele structuren. Maar alles heeft z'n voor en tegen. Sommigen functioneren nu eenmaal beter in een formele structuur, anderen komen tot bloei in een meer informele omgeving.

Met de democratisering (1977) bleef het aantobben. Er was sprake van discussie rond dit begrip. Er was een academieraad, waarin bijvoorbeeld gesproken werd -op voorstel van studenten- over het P.A.-reglement: de verplichte aanschaf van alle boeken van de boekenlijst, verwijdering van de school, de verplichte aanwezigheid bij de lessen. Studenten wilden dat docenten lieten zien wanneer welk onderwerp ter sprake kwam, zodat zij konden bekijken welke lessen ze konden of wilden verzuimen.

Tijdens evaluatiegesprekken (1978) signaleerden sommige docenten ontevredenheid van studenten over de te schoolse structuur, en kritiek jegens werkvormen en het volpompen met opdrachten.

  • Coen over viering
  • IJsbrand over de school
  • X-sluit

Coen schinkel heeft korte tijd gewerkt aan de RK Bisschoppelijke Kweekschool Beverwijk en kwam later terecht op de 'Da Costa'.

In de tijd dat Coen daar werkte was er iedere woensdag een viering, veelal bij toerbeurt gedaan door docenten. Voor Coen kwam die beurt al snel. Hij was op 1 januari officieel begonnen, en enkele weken later was het zover. Daarover gaat dit fragment.

Interview 2009; 1:47

In het herdenkingsboekje (1984) typeert IJsbrand de 'Da Costa':

'Verdraagzaamheid, tolerantie, maar ook gezapigheid en een geringe betrokkenheid op de maatschappelijke actualiteit. Een cultureel arm schoolleven. Hoogtepunten: de werkweken, en dat zijn er heel wat, naar Londen en Parijs, bv met P.A.-3. Soms drie keer in een jaar op pad. Op werkweek heb ik de contacten met collega's gekregen: Piet Groot, Harry, Frits, Arien. Eén werkweek heeft wat dat betreft meer tot stand gebracht dan vele jaren werken, want 'Da Costa' een team? Bij elkaar in de les kijken en echte teamteaching is er nooit van gekomen. Veranderingen in 11 jaar: niet schokkend. Het niveau? Wat de HAVO betreft is dat ontstellend gedaald. Wat er op mijn eerste stencil staat en in enkele weken werd behandeld, durf ik nu niet in een jaar te vragen".

Hiernaast: IJsbrand in zijn lokaal.

Twee docenten over aspecten van de identiteit.

 

Beelden van de school

Het gebouw in Santpoort was - zeker voor die tijd - een modern gebouw, goed geoutilleerd, en gelegen in een fantastische omgeving. onderstaande slideshow geeft daarvan een beeld.
Ga met de muis over de foto, klik daarna op de pijltjes.

 

 

Achteruitgang

Zoals de meeste lerarenopleidingen kwam ook de 'Da Costa' in het begin van de jaren tachtig in een neerwaartse spiraal terecht. Het aantal studenten zakte enorm. In het voorjaar bleek de school echt klein te worden en werd zelfstandig voortbestaan onmogelijk.

Toen bovendien duidelijk werd dat het overheidsbeleid gericht was op het creëren van grotere HBO-opleidingsinstituten (de STC-operatie, zie tabblad onder), werd fusie onvermijdelijk. Er zou een 'PC Pabo Noord-Holland' komen. Uiteindelijk, na veel gedoe, werd deze ook gerealiseerd. De PC P.A. 'Da Costa' ging in 1984 samen met de COK-Alkmaar tot de PC Pabo 'Da Costa', met Alkmaar als vestigingsplaats.

  • Studentaantallen 1983
  • STC-operatie
  • Te vroeg gejuicht
  • X-sluit

Onderstaan de opgave van de studentenaantallen die de school deed aan het Ministerie (voor het cursusjaar 1983-1984). Met vijf kleine klassen waarin 87 studenten (en nog een zeer beperkte nascholing) was zelfstandig blijven onmogelijk.

 

De STC-operatie had plaats van 1983-1986. STC staat voor Schaalvergroting, Taakverdeling en Concentratie (onder het ministerschap van Wim Deetman, die nota bene in de jaren zeventig in het bestuur van de 'Da Costa' had gezeten!). STC had drie doelstellingen:

  • Schaalvergroting: Vermindering van het aantal HBO-instellingen. Begin jaren tachtig waren er circa 360 instellingen met in totaal 620 vestigingsplaatsen en 70 studierichtingen. De meeste hadden minder dan 600 studenten. In het STC-proces moesten instellingen fuseren tot grotere eenheden die 'Hogeschool' gingen heten en minimaal 600 studenten zouden moeten tellen. Elke nieuwe instelling zou één bestuur, één directie en één medezeggenschapsraad moeten krijgen.
    Het minimum aantal studenten werd voor de Pabo's (die in 1984 ontstaan waren) verlaagd van 600 naar 250 studenten.
  • Vergroting van de zelfstandigheid van de instellingen op het gebied van het financiëel, personeels- en onderwijsbeleid. Dit streven paste bij de heersende filosofie van de terugtredende overheid.
  • Taakverdeling: Niet elke hogeschool zou alle studierichtingen moeten aanbieden
  • Concentratie: de hogescholen zouden een evenwichtige verdeling over het land moeten hebben, rekening houdend met de denominatie. ('Concentratie'). Dit was een uitwerking van het al eerder verschenen 'Vlekkenplan', nog onder het ministerschap van Pais.
 

Bij de toenemende samenwerking met de COK Alkmaar waren echter vele problemen. De teams van beide scholen lagen elkaar niet goed (zie de pagina 1984-1987). En er werd stevig gebakkeleid over de situering van de nieuwe Pabo. De COK zat in een klein gebouw, terwijl de 'Da Costa' beschikte over een mooi, -toen- nog vrij nieuw gebouw in een prachtige ligging. De besturen konden het over de plaats niet eens worden. Het zogeheten 'Vlekkenplan' van het Ministerie (een kaart waarop de plaatsing van de verschillende voorziene Pabo's aangegeven stonden) suggereerde Alkmaar.

Piet Kroeger had op een bepaald moment zijn bestuur zover gekregen dat Santpoort de plaats zou zijn. Hij kwam in een juichstemming op school - en dat was tekenend!

Uiteindelijk is toch gekozen voor dat kleine gebouwtje in Alkmaar. Dat had mogelijk te maken met het streven van de PC Besturenraad om een PC-opleiding te handhaven in de 'Noordkop' van de provincie, op de achtergrond mogelijk gesteund door de toenmalige minister van Onderwijs, Wim Deetman (CDA). Anders is het amper te verklaren waarom een mooi, modern, van alle faciliteiten voorzien gebouw moest worden verlaten voor een klein gebouwtje dat verregaand moest worden aangepast aan de eisen die een PABO-opleiding vroeg.

Meer over de STC-operatie en de perikelen op de 'Da Costa'.

 

Afscheid

In 1984 werd een afscheid georganiseerd met een groot feest 'in Middeleeuwse stijl', een reünie én een officiele bijeenkomst ook ter gelegenheid van het afscheid van Piet Kroeger en Piet Groot. Hiervan enkele beelden.

  • Piet Groot over Middeleeuws Feest
  • Piet Groot blikt terug
  • X-sluit

In dit videofragment vertellen Piet Groot en Jan Waaning iets over het Middeleeuws Feest dat bij het afscheid van de 'Da Costa' werd gehouden. De kleding werd gemaakt op instigatie van docente handwerken, Annemieke Diepersloot.

Interview 2013; 1:42

In 1984 hield de P.A. 'Da Costa' op te bestaan. Piet Kroeger en Piet Groot gingen met pensioen. Piet Groot kijkt desgevraagd in dit fragment kort terug op zijn lange onderwijsloopbaan. Hij heeft gewerkt in het basisonderwijs en later aan de DCK (Da Costa Kweekschool).

Interview 2013; 1:03

Bij het einde van de P.A. 'Da Costa'..

 

 

 

In het cursusjaar 1984-1985 begon de nieuwe PC Pabo 'Da Costa' met de eerste jaars in Alkmaar. De afbouw bleef echter nog twee jaar in het schoolgebouw te Santpoort. Daarna werd het gebouw verkocht aan de IJmond-MTS (later Nova-college). Het bleek toen echter al snel dat de fundering niet goed was. Het gebouw werd toen afgebroken, hetgeen een treurig beeld gaf. Zie de afbeeldingen.

Zo kwam de PC Da Costa aan haar einde.... Ga met de muis over de afbeelding.

(→ Zo zag het gebouw er uit vlak vóór de sloop. Ga met de muis over de foto om de resten te zien.
Sic transit gloria mundi....