Vroege geschiedenis

Oprichting en de eerste jaren

De PC Kweekschool 'Da Costa' werd officieel opgericht in 1916, bedoeld als tegenhanger van de openbare dagopleiding voor onderwijzers aan de Rijkskweekschool Haarlem.
Vóór deze tijd verliep de opleiding voor Christelijke onderwijzer(es) nog volgens het systeem van normaallessen. De leerling kon met het Mulo-diploma direct voor de klas, en volgde na de schooltijd, lessen gegeven door het hoofd of een andere enthousiaste onderwjzer.

Oprichter was de heer O.A. Houwen, hoofd van de christelijke Mulo aan de Graslaan te Bloemendaal. Hij zit hier te midden van enkele van de eerste leraren. Er waren vier voltijders: de heren Houwen, Van de Berg, Blom en Overweel; en daarnaast zes 'deeltijders'. Die waren als hoofden of onderwijzers verbonden aan de christelijke lagere scholen van Haarlem en omgeving. Na hun gewone dagtaak spoedden zij zich ná 16.00 uur en op hun vrije woensdag- en zaterdagmiddagen naar de kweekschool om les te geven, veelal om niet.
  • Het eerste Bestuur
  • Huisvesting
  • X-sluit
 
  Alvorens tot de echte oprichting over te gaan formeerde O.A. Houwen eerst een bestuur waarin diverse deskundigheden aanwezig waren. Zo waren er juristen: mr. Verloren van Themaat (Officier van Justitie te Amsterdam) en Baron Mackay (werkte op het Ministerie van Onderwijs); en er waren bankiers: Van Marle en De Wilde. Het was weloverwogen: de gelijkberechtiging was nog maar heel pril en de financiën waren zeker in het begin problematisch.

 

De financiën bleken een bron van voortdurende zorg. De vier voltijdse leraren kregen een salaris dat zó groot was dat er kinderen in huis genomen moesten worden in het gezin Houwen om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Ga met de muis over de 'Lijst'.
Nassauplein

De eerste behuizing was een herenhuis aan de Zijlweg nr 27, hoek Duivenvoordsestraat te Haarlem. Er moest veel in vertimmerd worden en de directeur en zijn gezinsleden waren in de vakanties steeds bezig met het moderniseren en repareren van het gebouw.

Enkele jaren later werd de huur van dit pand plotseling opgezegd. Er volgde nu een zwerftocht langs diverse onderkomens: de Oude Gracht, gevolgd door de Nieuwe Gracht, daarna aan de Vrouwenstraat.

Men eindigde in een groot pand aan het Nassauplein nr 3 (links). In 1942 werd dit huis door de SS gevorderd en ging het personeel op wachtgeld. De Duitse bezetter had een groot aantal PC en RK Kweekscholen opgeheven om meer greep te krijgen op het onderwijs in Nederland. Het betekende dus het einde van de 'Da Costa' kweekschool!

In de jaren negentig zijn in dit gebouw zo'n 40 koop-appartementen gerealiseerd.

Op de tabbladen meer over de eerste jaren van de 'Da Costa'.
Lijst inkomen en uitgaven

 

Vroege leerlingen

Na de start van de school bedroeg het aantal leerlingen al snel 30. De duur van de opleiding van vier jaar. Toelatingseis: minstens 14 jaar oud! Er moest een fiks schoolgeld worden betaald, dat samen met de weinige, vrijwillige bijdragen van voorstanders van christelijk onderwijs de smalle financiële basis vormde.

Eindexamengroepen1919_1921

 

Hiernaast: de eerste examengroep uit 1919.


Ga met de muis over de foto, je ziet dan de examengroep uit 1921.

 

Van links naar rechts:
(1919) Greet Holster, Anneke Hoekendijk, Willem van der Vlies, Alie Ooijevaar.
(1921) Chris Rasmussens, Leendert van de Houten, Jannie van Rijn, NN, NN, Willemien Rasmussens
 

 

Klas_1929

Klas 3 in 1929. met rechts directeur Houwen. De meesten van deze leerlingen zijn in 1930 geslaagd.

(in gymnastieklokaal).

 

  • Lesrooster 1917-1918
  • Resultatenlijst 1917
  • Groepen
  • X-sluit

Een overvol lesrooster - ook op zaterdag!

Rooster 1917

Er werden zeer veel inhouden aangeboden en geleerd én bijgehouden! Resultatenlijst 1917 van één groep leerlingen.

Resultatenlijst 1917

Leerlingen_jaren_30

Hiernaast een tweetal foto's uit de jaren '30.

Let op de 'scheiding' heren en dames!
Links achter enkele docenten, derde van links directeur Houwen.

Ga met de muis over de foto om een gymnastiek-groep te zien.

Het lesprogramma was nogal vol, zoals op de tabbladen aangegeven.

 

Leerlingen over ...

De 'Da Costa' organiseerde grootscheeps het 50-jarig jubileum in 1966. Veel oud-leerlingen kwamen en reageerden met het opsturen dan wel meenemen van materialen, zoals foto's.
Een oud-student, P.J. Slot van examengroep 1928, schrijft onder meer:

"Het was een taalles van onze helaas jong gestorven leraar, de heer Van Noort. Mijn klasgenoot, onze vriend Pi Scheffer, toen nog Joop Scheffer geheten, zat enkele plaatsen voor mij. Mijnheer Van Noort droeg vol vuur een gedicht voor van Albrecht Rodenbach, Klokke Roeland, waarin deze zin: "'k Zie Jan Hyoens, 'k zie de Artevelden". Op dit moment maakte Pi Scheffer de droge opmerking: 'Ik zie Neeltje", omdat bedoeld klasgenootje precies in zijn vizier zat. Algemene hilariteit. De leraar, terecht verstoord, koos de verstandigste weg en lachte mee." (1966).

Sluiting en opheffing van de school

Deze foto van groep 3 werd genomen op 9 september 1942, de dag waarop de school op last van de SS werd gesloten en het personeel op wachtgeld ging. De Duitsers hieven veel PC en RK Kweekscholen op om meer greep te krijgen op het onderwijs in Nederland.
Dit betekende het einde van de 'Da Costa'. De pas aangetreden nieuwe directeur, drs. D. Fokkema, had derhalve ook geen werk meer.