Werken voor de Duitsers
Arbeitseinsatz poster
Poster om mannen over te halen zich vrijwillig te melden
'Arbeitseinsatz'- werken voor de Duitsers
Oproep tot werken voor de Duitsers
Doordat veel Duitse mannen waren opgeroepen voor de 'Wehrmacht', het leger onstond er
een tekort aan arbeidskrachten. Dit probeerde men op te lossen door mannen en
jongens uit de bezette landen over te halen te gaan werken in Duitsland.
Via posters probeerde de Duitsgezinde Nederlandse overheid de mannen nog over
te halen zichzelf op te geven voor de arbeidsinzet.
Dwang - Razzia's
Bevel voor arbeidsinzet
Bevel tot beschikbaarstelling van jongemannen van 17-40 jaar voor arbeidsinzet
Dwang tot Arbeitseinsatz
Vrijwillige aanmelding voor de arbeidsinzet bleek weinig succesvol. In de laatste jaren van de
bezetting werden bevelen tot arbeidsinzet uitgevaardigd. Zie kopie 'BEVEL' hiernaast. . Alle mannen van 17 jaar tot en met 40 jaar oud
moesten zich aanmelden. Bekendmakingen verschenen in diverse kranten met dreigementen om
de arbeidsinzet niet tegen te werken. Klik voor een voorbeeld op
een bekendmaking.
Tussen 1940 en 1944 zijn ongeveer 387.000 Nederlandse mannen in Duitsland tewerkgesteld,
vaak in de oorlogsindustrie.
Gedwongen werken
Werken in Duitsland
Werken aan wederopbouw van gebombardeerde steden in Duitsland
Dwangarbeid
Als men via de arbeidsinzet tewerk werd gesteld, dan was er een grote kans naar
Duitsland te moeten gaan, om daar te helpen bij allerlei klussen, zoals opruiming van door de
geallieerden kapot gebombardeerde steden en dorpen. Of gaan werken in de industrie, vaak was dat oorlogsindustrie.
Je had ook kans om in Nederland onder toezicht van de Duitsers werkzaamheden te moeten gaan verrichten.
Kwekelingen vrijgesteld
'Papieren-leerlingen aan de HKS'
Reactie van de HKS op de 'Arbeitseinsatz'
Als (papieren) kwekeling vrijgesteld van Arbeitseinsatz
Leerlingen van kweekscholen hoefden zich niet aan te melden voor de arbeidsinzet.
Voor andere jonge mannen, zoals studenten aan een universiteit, die niet vrijgesteld waren
was het dan slim om ook als leerling van een kweekschool ingeschreven te zijn. Zo hoefden zij dan
niet aan de oproep tot Arbeitseinsatz gehoor te geven.
De HKS nam zo'n 80 van zulke leerlingen aan, die in feite 'papieren-leerlingen' waren
omdat zij sporadisch of helemaal niet op school kwamen.
Een aantal van hen konden zo actief zijn 'in het verzet'.
Kwekelingen waren vrijgesteld van 'Arbeitseinsatz'.
Dit bracht Van Hulst op het idee om meer dan 80 studenten van de universiteit in te schrijven.
Hierdoor werden ook zij vrijgesteld.
Van Hulst vertelt...
Mediatab: Van Hulst vertelt over het inschrijven van 'papieren-leerlingen'
Bedreigende eis van leerlinggegevens
Eis geweigerd.
Eis van opsturen leerlinggegevens geweigerd
Eis van verstrekking leerlinggevens
Klik voor de brief
De eis om per omgaande alle leerlinggevens te verstrekken
Eis tot verstrekking van gegevens van de HKS leerlingen
De overheid eistte in augustus 1944 van de HKS alle persoonsgegevens van haar leerlingen en wel
per omgaande. Klik op de afbeelding links om de brief te lezen.
Dit was bedreigend voor de leerlingen die dan na hun examen meteen
opgeroepen konden worden voor de 'Arbeitseinsatz'.
Directeur Van Hulst weigerde de persoonsgegevens te verstrekken
Hij deed dat om de overheid het niet gemakkelijk te maken om de leerlingen op te kunnen sporen en te
werk te stellen na het behalen van hun examen. Van Hulst beriep zich op de 'vrijheid van onderwijs'.
Na enige correspondentie hierover met de overheid over deze
kwestie werd van Duitse zijde gelukkig niets meer vernomen.
Ispecteur Van Nes had hierin een belangrijke rol gespeeld.
Hij kon dit omdat hij een goede relatie had met de pro Duitse secretaris-generaal Van Dam.
Open de tab om Van Hulst te zien en horen vertellen ...
In 1944 moest de HKS alle gegevens van de leerlingen verstrekken aan de overheid.
Hierdoor konden gemakkelijk jonge mannen opgeroepen worden om te werken voor de duitsers.
Van Hulst weigerde deze gegevens te verstrekken.
Mediatab: Van Hulst over zijn weigering om leerlinggevens door te geven