De 'beurskrach'.
De ineenstorting van de beurs in New York in 1929
Wereldwijde werkloosheid en armoede
De jaren dertig, jaren van grote bezuinigingen ook in het onderwijs
In 1929 stortte de beurs in New York in.
Dit luidde in de hele wereld een periode van grote werkloosheid en armoede in.
Ook voor onderwijzers in Nederlang had de crisis grote gevolgen.
Nergens was de werkloosheid zo groot als in het onderwijs.
In de mediatabs informatie en video's over de Beurskrach, de crisistijd en Van Hulst die als onderwijzer de crisistijd meemaakte.
Van Hulst was van 1925 tot 1929 leerling op de HKS.
Hij heeft Versluys als directeur meegemaakt.
Van Hulst vertelt in dit videofragment over de verhouding tussen de leerlingen met de directeur en docenten....
Door de crisis op de beurs in Amerika, komt de handel in Nederland stil te liggen. Bedrijven moeten sluiten en werknemers worden ontslagen.
Van Hulst:
De beurskrach op Wall Street leidde wereldwijd crisis in.
Mediatabs: Over de 'beurskrach' en de gevolgen ervan in Nederland
Nauwelijks betaald werk
Afgestudeerd? Heel moeilijk een betaalde baan in het lager onderwijs te vinden.
Voor de klas in de jaren 30
Voor de klas in de jaren 30
In de crisisjaren was er een groot overschot aan leerkrachten op de lagere scholen.
Maar eigenlijk was het probleem eerder dat er te weinig geld aan het onderwijs werd besteed.
Je kon dus moeilijk een betaalde baan vinden in het lager onderwijs.
Wel kon je als 'kwekeling met akte' worden aangesteld, maar dan zonder salaris.
Soms kreeg je van het schoolbestuur of van je medeleerkrachten een luttel bedrag toegeschoven.
In de mediatabs: Van Hulst vertelt over zijn werk op een lagere school en over zijn zus, die geen salaris kreeg voor haar werk op school
Van Hulst vertelt over zijn zuster die ging werken als 'kwekeling met akte'. Ze was als zovelen onbezoldigd, ze kreeg geen salaris voor haar werk.
Van Hulst over zijn werk als meester op een school in Oudewater.
Mediatabs: Van Hulst over loon en werk in het lager onderwijs
Slechts één van de 24 afgestudeerden kreeg een baan
Vrijwel niemand van de afgestudeerden aan de HKS vonden in de crisistijd een baan in het onderwijs
De examengroep van 1935
De HKS-examengroep van 1935
Slechts één meisje kreeg
een vaste baan als onderwijzeres!
In het jaar 1935 bijvoorbeeld waren er achttien meisjes en zes jongens (op de foto hiernast) die afstudeerden: Slechts één van de geslaagde meisjes kregen een vaste plaats als onderwijzeres. De overigen zochten en vonden slechts een plaats als 'kwekeling met akte' binnen het lager onderwijs of vonden een andere baan buiten het onderwijs. In het jaar 1938 slaagden veertien kandidaten, waarvan slechts één een jaar een baan als onderwijzer kreeg, maar dan nog slechts als 'boventallige'!
De HKS kreeg veel minder leerlingen.
Grote invloed van de crisis op de HKS
Oud-leerling Piet Mantel
Oud-leerling Piet Mantel bij een tent van de vakantieschool om wat bij te verdienen
Door de slechte situatie in de crisisjaren daalde het aantal leerlingen aan de kweekschool drastisch. Want 'je krijgt later toch geen werk als meester of juf'. Hierdoor moesten er allerlei bezuinigingen op de kweekschool worden doorgevoerd.
Piet Mantel van 1936 tot 1939 leerling aan de HKS, verklaart dat...
Wie in het midden van de jaren dertig te kennen gaf onderwijzer te willen worden,
kon dan op een flinke portie onbegrip rekenen, vanwege de zeer grote werkloosheid onder onderwijzers.
Je werd als 'gek' verklaard.
Als (aanstaande) onderwijzers kon je wat bijverdienen, door mee te werken aan een vakantieschool, waar kinderen op een opgespoten stuk zand bezig gehouden werden.
