Alleen dit bordje in het nieuwe complex aan de Da Costakade herinnert nog aan 'vroeger'.
Het gebouw aan de Vlaardingenlaan huisvestte de school tot 1 augustus 1984. Later is het afgebroken en vervangen door .... (zie onder).
Links: Gerard Kerkhoff, adjunct; rechts: Hans van der Zwaan, directeur 1971-84.
Hans van der Zwaan met leerlingen in Parijs 1979
Ga met de muis over de foto.
De heer H.G. Salden was vanaf 1980 voorzitter van het OK- en later KPA-bestuur (tot begin 1984, toen hij als voorzitter werd opgevolgd door W. Kaizer).
Conciërge Ben van den Dam (li) en docent LO Paul de Bruin (re) tijdens een St Nicolaasfeest, jaren '70. (Ga over deze foto).
Henri Heuvelmans, docent muziek, rond 1979. Ga met de muis over de foto.
De zeventiger jaren brachten veranderingen. De kleine, zelfstandige, enigszins in zichzelf gekeerde OK groeit naar de grotere en meer open Pabo. Men gaat zich -daardoor min of meer gedwongen- bezinnen op de samenhang in het onderwijs, op de democratisering, op de 'eigenheid'.
In 1971 trokken de Zusters zich definitief terug. Zuster Albina, die de school zo'n dertig jaar met strakke hand geleid had, werd opgevolgd door Hans van der Zwaan, met Gerard Kerkhoff als adjunct.
De school verhuisde na enkele jaren voorbereiding op 15 december 1972 naar het nieuwe gebouw aan de Vlaardingenlaan nr 3. Op 4 april 1973 was de officiële opening.
Rond 1975 telde de school rond de 175 leerlingen. Vanaf 1980 zette echter een gestage daling in. Alleen daardoor al liep de zelfstandigheid van de school gevaar.
Onderwijs - de samenhang van vakken en inhouden
Vanouds was er tussen de vakken weinig samenhang. Centraal stond de didactiek-methodiek. De docenten van dit vak waren de spil van de school. Zij leerden hoe de kleuterschool 'gerund' moest worden, hoe de dagindeling van de kinderen was, hoe de 'werkjes' gedaan moesten worden, hoe de week in elkaar zat. Zij regelden de stages, de bezoeken, de beoordelingen. De overige vakken brengen kennis aan, en ook veel vaardigheden die voor de kleuterschool belangrijk zijn zoals muziek, handwerken, Nederlands. Andere vakken richtten zich meer op de algemene ontwikkeling en vorming van de leerlingen, zoals ook Nederlands, maatschappijleer/geschiedenis, biologie; of op algemene nuttige vaardigheden als kvjv (kinderverzorging, jeugdverzorging) en EHBO. De leerlingen konden een officieel EHBO-diploma behalen.
Samenhangend Onderwijs
Henri over de OK
X-sluiten
Docenten van de 'kleine vakken' hadden een kleine aanstelling. Zij kwamen op de school om hun lessen te geven, hun 'verbondenheid' met de school was niet groot. Toch probeerde men in deze jaren herhaaldelijk tot samenhang te komen.
De notulen (1975): 'Het onderwijs aan onze school dient primair door het gehele docententeam behartigd te worden. De inhoud, vormgeving en organisatie is een zaak die alle docenten aangaat. In gezamenlijk praten �n handelen zullen we hieraan gestalte moeten geven.'
Gesprekken over dit onderwerp verzanden echter in vaagheden. Docenten vertellen elkaar wat ze doen en wat de redenen daarvoor zijn. Tot een werkelijk samenhangende leerplanontwikkeling komt het echter niet.
Er wordt een wel beleidsplan opgesteld. Adjunct Gerard Kerkhoff wordt met de uitvoering ervan belast. Directeur Hans van der Zwaan wordt steeds meer betrokken bij het 'Pako-overleg' tussen de KLOS en de beide katholieke PA's. Vanaf 1975 wordt het immers steeds duidelijker dat de bestaande opleidingen zullen gaan fuseren tot een nieuwe Pabo.
Het heeft niet zoveel geholpen. In juli 1982 wordt in de docentenvergadering gezegd:
"In toenemende mate is er van binnen en buiten de school ernstige kritiek op onze opleiding. Inhoudelijk samengevat: naar inhoud en vormgeving ergert men zich in hoge mate aan de vaak zwakke en slappe constructie en uitvoering van onze opleiding..... Men rommelt maar wat aan en verdient zijn geld wel erg gemakkelijk, overleg tussen vakken ontbreekt, de stage zit rommelig in elkaar en de stagebezoeken worden te weinig serieus genomen". (notulen juli 1982).
Het bleek feitelijk onmogelijk tot een goede samenhang in het onderwijsaanbod te komen. Te veel autonomie van vakken en hun docenten, en een te zwakke leiding; een directeur die beperkte communicatieve vaardigheden had en opgeslokt werd door de fusieperikelen. Zie hier de oorzaken.
Vanaf 1973 doceerde Henri Heuvelmans muziek aan de PA 'Magister Vocat'. In 1978 ging hij het vak ook verzorgen aan de RKOK, als opvolger van Jan Pierik. Enkele jaren later ging hij ook aan 'De Voorzienigheid' werken.
Hij was zo als een van de weinigen verbonden aan de drie katholieke opleidingsscholen en ondervond het onderwijs en de sfeer van elke school. Hier vertelt hij iets over het karakter van de RKOK en de directeur, Hans van der Zwaan.
Interview 2011; 1:33
Meer over onderwijs op het tabblad links.
Openheid en democratisering
De RKOK was een kleine gemeenschap. Docenten en leerlingen ontmoetten elkaar op tal van plaatsen, en de meesten van hen stonden voor elkaar open. Er waren allerlei activiteiten, zoals themadagen (cultuurdag, spellendag), werkweken, vieringen, buitenlandse reizen. Er was een 'informele democratie'. Toch was er onder druk van de tijd een streven naar meer formele democratie.
In de jaren zeventig kwamen ook Havo-afgestudeerden de KLOS binnen. Die waren kritischer. En er kwamen jongens bij - het vrouwenbolwerk werd enigszins aangetast!
Meer over democratisering
Ria over de studenten
Reizen
X-sluiten
Het streven naar democratisering leefde vooral bij enkele docenten, en minder bij de leerlingen. Men stelde zich vragen als:
"Is democratisering noodzakelijk?"
"Is 'leider' tegenwoordig een vies woord?"
"Als je heel praktisch kijkt naar de gedragingen van onze leerlingen in de kleuterschool, dan zie je niet zelden dat zij een vrij sterk autoritair gedrag vertonen - je zou dit moeten terugspiegelen naar de opleidingsschool."
Er werd een Schoolraad opgericht, maar daar was niet zo veel belangstelling voor. Deze raad werd ook niet erg bevorderd door de schoolleiding en evenmin door de meeste docenten.
Docentenberaad februari 1977: Sommige docenten vragen zich af waarom er zoveel gepraat wordt. "Waar leidt al dat geanalyseer toe?" "Waar dient al dat gepraat van docenten onderling toe? Er gaat dikwijls zo weinig daadkracht van uit. Op de vele bijeenkomsten de laatste jaren werden prachtige eieren gelegd, die een dag later slechts windeieren bleken te zijn."
De inspraak van de leerlingen gaat vaak over 'wereldse zaken': "Op verzoek van de Schoolraad buigt de vergadering (van docenten) zich over de schooltijden. De leerlingen vinden de dagenvaak erg lang en de tijden minder gunstig".
Interview 2009; 1:33 (audio)
De binnenkomende Havo-abituriënten konden in het tweede jaar instromen. Zij vormden een aparte klas. Zij waren een stuk assertiever en kritischeren vonden de lessen vaak te simpel.
In dit fragment vertelt Ria Hofstra iets meer over de 'mavo-meisjes' en de havo-leerlingen. En niet te vergeten, de jongens.
De RKOK maakte vanaf de jaren zeventig regelmatig reizen naar afwisselend Berlijn, Parijs en Londen. Deze reizen hadden vooral ten doel het verbreden van de culturele horizon. Ook werden scholen bezocht, vooral ook 'collega-opleidingsscholen', zoals het Teachers Trainings College in Watford bij Londen.
Ben van den Dam, conciërge, in de bus naar Parijs, altijd in voor een geintje.
Ria Hofstra met leerlingen in Parijs.
'Dansende' leerlingen bij een Londense bobby.
Groep bij elkaar proberen te houden in de 'tube'.
Op het tabblad meer informatie over democratiseringspogingen en de leerlingen.
Cursussen
Tegen het einde van de jaren zeventig is duidelijk dat met de PA's gefuseerd gaat worden tot de Pabo. Er komen nu speciale cursussen, die daarop gericht zijn, en grotendeels buiten de initiële opleiding staan.
Applicatie
Edoka
IVB en fusie
X-sluiten
In juni 1978 wordt er gesproken over de applicatiecursus, te beginnen in het schooljaar 1978-1979. Deze had tot doel kleuterleidsters én onvolledig gevoegde onderwijzers bevoegd te maken voor de nieuwe basisschool, d.w.z. lesgeven aan kinderen van 6-12 jaar. Deze cursus besloeg 60 lessen van elk 50 minuten, verdeeld over twee cursusjaren. In het eerste jaar stonden onderwijskundige ontwikkelingen centraal; in het tweede jaar kwamen de vormingsgebieden aan de orde (taal, rekenen/wiskunde, wereldoriëntatie). (Ga met de muis over de foto).
De lessen moesten gegeven worden door docenten van zowel PA als OK. En dat veronderstelde samenwerking. Dat liep lang niet altijd vlekkeloos. Bovendien vonden de kleuterleidsters zich achtergesteld. Zíj moesten wíl de cursus volgen om bevoegd te worden voor de 'lagere school', maar omgekeerd hoefden de onderwijzers géén bijscholing te volgen voor de 'kleuterschool'.
Dit voedde het wantrouwen. Kleuterleidsters en docenten aan de OK voelden zich achtergesteld, ofschoon er de laatste jaren steeds meer docenten van de PA ook enige uren aan de OK gingen geven. Zo werd Kees van Wissen (PA, biologie) in 1981 aangesteld; en Lex Lammen (PA, geschiedenis/maatschappijleer) in 1983.
Vanaf 1980 werd deze cursus gegeven. Edoka staat voor: 'Eenjarige Dag Opleiding Kleuterleidsters A'. Deze cursus was bedoeld voor kleuterleidsters-A, die in één jaar hun B-akte (hoofdleidster) én de akte volledig bevoegd onderwijzer konden halen. Men kon dus twee diploma's halen in een jaar tijd. Ook de Edoka was een activiteit van zowel de KLOS als de PA.
IVB betekent: Integratie Voorbereiding Basisschool. De nieuwe basisschool zou formeel ontstaan in augustus 1985. Het samengaan verliep vaak moeizaam. Er was vanouds heel weinig contact tussen de kleuter- en de lagere scholen. Er werden nu basisschoolkoppels gevormd tussen de beoogde fusiepartners. De personeelsleden van kleuter- en lagere school kwamen samen om onder begeleiding van docenten van zowel PA als KLOS zich zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomstige basisschool.
Hiervoor moesten natuurlijk de docenten van de opleidingsscholen, de PA en de KLOS, worden 'voorgeschoold'. Dat was de IVB-cursus. Docentenkoppels kwamen samen in het Coengebouw (westelijk havengebied) om informatie te krijgen en te bediscussiëren. De onderwijskundige Theo Oudkerk Pool coördineerde, met anderen, deze IVB-cursus. De deelnemers stonden er in het algemeen niet erg positief tegenover. Maar de rijk voorziene lunches maakten veel goed! Men behield een stoffelijke herinnering aan deze cursus: de -dankzij het gebruik van milieuvijandig cadmium- felgele 'studiemap'.
Ondanks de zeer matige IVB, waren de contacten vanuit de opleidingsscholen met de basisschoolkoppels wél zinnig.
Lees, zie en hoor meer over de cursussen op de tabbladen.
dj;djf
De laatste jaren
Bestuursperikelen. In het voorjaar van 1980 treden diverse mensen uit het KLOS-bestuur, waaronder mevrouw Ravensloot, die ook zitting had in het PA-bestuur. Het KLOS-personeel was van mening dat zij niet in het geïntegreerde bestuur kon blijven. Nieuwe bestuursleden zijn onder meer de heren Salden (onderwijskundige), Boogaards (theoloog) en mevr. Wooldrik (juriste). Zij bereiden met het PA-bestuur de bestuurlijke fusie voor. Deze heeft op 1 januari 1982 plaats.
Institutionele fusie. Beginjaren tachtig is er veel overleg tussen de docenten van KLOS en beide PA's. Van de zijde van de KLOS wordt de vrees voor het verloren gaan van de verworvenheden van het kleuteronderwijs uitgesproken. Ria Hofstra, docente methodiek-didactiek, schrijft aan alle collega's een brief met als onderwerp: de bezinning op het kleuteronderwijs en de bijbehorende opleiding.
Ria Hofstra
X-sluit
Interview 2009; 1:06
Opmerkelijk was de weerstand die vele kleuterleidsters hadden tegen het samengaan met de lagere scholen. Men was zeer bevreesd voor het teloor gaan van het eigene van het kleuteronderwijs, waarbij het spelend ontwikkelen van kinderen in een rijke omgeving voorop stond. Men was bang voor het meer cognitief leren zoals dat op de lagere scholen gepractiseerd werd. (1m 6s)
Er zijn nog steeds / al weer kritische kleuterleidsters. Klik hier.
Op dit tabblad vertelt Ria Hofstra iets over de 'fusie-beleving' van kleuterleidsters.
Leerlingenaantallen. In het laatste jaar als zelfstandige school (1983-1984) zakt het aantal leerlingen verder terug, zoals uit deze tabel blijkt:
Leerjaren
aantallen leerlingen
aantal klassen
1e
28
2
2e
56
3
3e
21
2
Hoofdakte
26
2
Edoka
29
2
Totaal
160
11
Het aantal docentenuren nam navenant af. In de laatste jaren van de zelfstandige opleidingsschool werden er vanuit het ministerie extra uren ter beschikking gesteld ('Pais-uren'), waardoor diverse docenten 'binnenboord' konden blijven. Desondanks raakte de fut er duidelijk uit.
In augustus 1984 startte de Katholieke Pabo, de KPA. In de jaren 1984-1987 werd de RKOK 'afgebouwd'. De laatste leerlingen studeerden af in 1987.
'Wij hebben onze eigen visie wat betreft de kleuter, kleuterschool
en kleuteropleiding niet eens goed doorgesproken
en
geïnventariseerd. Het blijkt dat veel verworvenheden van het
kleuteronderwijs (en de KLOS) eigenlijk altijd als vanzelfsprekend
zijn geweest en dat men er onderling niet zo veel meer over
sprak. Nu echter de nieuwe opleiding eraan zit te komen,
is men vooral bezig met de STRUCTUUR, en niet te vergeten
met de EIGEN POSITIE.' Ria Hofstra pleit voor het goed met
elkaar beschrijven wat de visie is t.a.v. het 'jonge kind
in de basisschool'.
Ria Tervoort haalde dit diploma
via de Applicatiecursus.
En met haar vele anderen.
Henri Heuvelmans, docent muziek, rond 1979. Ga met de muis over de foto.
In juni 1978 wordt er gesproken over de applicatiecursus, te beginnen in het schooljaar 1978-1979. Deze had tot doel kleuterleidsters én onvolledig gevoegde onderwijzers bevoegd te maken voor de nieuwe basisschool, d.w.z. lesgeven aan kinderen van 6-12 jaar. Deze cursus besloeg 60 lessen van elk 50 minuten, verdeeld over twee cursusjaren. In het eerste jaar stonden onderwijskundige ontwikkelingen centraal; in het tweede jaar kwamen de vormingsgebieden aan de orde (taal, rekenen/wiskunde, wereldoriëntatie). (Ga met de muis over de foto).
