Beginjaren Tweede Wereldoorlog
Dreigende opheffing van de HKS
De eerste oorlogsjaren - De HKS ternauwernood aan opheffing ontkomen
Dreigende sluiting voor de HKS
Augustus 1942: De HKS krijgt geen subsidie meer ...
De HKS dreigt opgeheven te worden op 1 september 1942
Maatregelen van de duitsgezinde overheid in de jaren 1940-1942
De vereiste ondertekening van de Ariërverklaring
door alle ambtenaren en onderwijsgevenden, dat hij of zij geen jood is.
Daarna kwam de eis tot tekenen van de 'loyaliteitsverklaring' voor
nieuwe leerkrachten. Hierin moest men zich loyaal verklaren tegenover de overheid
en dat men zich zal onthouden van tegen de Duitse Rijk en Weermacht handelingen.
Joodse kinderen moesten naar afzonderlijke scholen.
De 'Benoemingen-Verordening' in 1942: De Secretaris-Generaal
van de overheid mag leerkrachten benoemen en ontslaan.
Bericht van de overheid in augustus 1942:
De HKS krijgt geen subsidie meer per 1 september 1942.
Dit bracht veel beroering teweeg. De docenten raakten hun baan kwijt en kregen recht op wachtgeld.
De HKS zonder subsidie
Klas uit 1944
De HKS bleef toch voortbestaan!
Dit is een klas uit 1944
De HKS blijft zonder subsidie toch voortbestaan...
Echter... de toenmalige onderdirecteur Van Hulst kreeg het voor elkaar dat de HKS bleef voortbestaan, maar dan wel zonder rijksbijdrage!
Een aantal docenten maakten gebruik van de wachtgeldregeling. Ook de directeur Snoep, vanwege huiselijke omstandigheden.
De HKS ging verder onder leiding van J.W.van Hulst, die directeur werd.
Voor informatie over de HKS in de beginjaren van WOII,
klik op
de eerste oorlogsjaren.
Deportatie van joden aan de overkant
Redding van joodse kinderen via de HKS
Via de kweekschool werden vele joodse kinderen gered
Hollandsche Schouwburg als deportatiecentrum
De Hollandsche Schouwburg fungeerde als deportatiecentrum voor joden
Deportatie van joden tegenover het HKS gebouw
Aan de overkant van de straat in de Hollandsche Schouwburg werden
joden verzameld om gedeporteerd te worden.
Babies en jonge kinderen werden opgevangen in een crèche, die vrijwel naast de HKS gevestigd was,
maar waarbij de tuinen achter de gebouwen aan elkaar grensden.
Wegsmokkeling van joodse babies en kinderen via de HKS
De situatie van de tuinen gaf de mogelijkheid honderden joodse zuigelingen en jonge kinderen
via het HKS gebouw 'weg te smokkelen'. Directeur Van Hulst was hierbij nauw betrokken.
De reddingsacties werden zoveel mogelijk geheim gehouden. Maar sommige leerlingen,
waaronder een NSB-aanhangster, merkten er wel wat van..
Meer hierover en herinneringen op video vastgelegd van Van Hulst;
van een destijds gered kind en van een leerling uit 1942,
klik op
Redding van joodse kinderen via de HKS.
Gedwongen tewerkstelling
Gegevens van leerlingen niet doorgegeven
De 'Arbeitseinsatz', gedwongen tewerkstelling in Duitsland en in Nederland
Tewerkgesteld in Duitsland
Tewerkgesteld in Duitsland
De Arbeitseinsatz
Jonge mannen werden verplicht zich beschikbaar te stellen voor werk in
Duitsland of ook binnen Nederland.
Kwekelingen waren hiervan vrijgesteld.
'Papieren-leerlingen' om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen
De HKS nam jonge mannen als leerlingen op om uitzending naar Duitsland te voorkomen.
Zij kwamen niet of nauwelijks op school. Vaak zaten ze in het verzet.
De eis tot verstrekking van leerlinggegevens aan de overheid geweigerd
In augustus 1944 moest de kweekschool de namen, geboortedata en adressen van de leerlingen
per omgaande aan de overheid verstrekken.
Hierdoor konden leerlingen meteen na het examen opgepakt worden voor de Arbeitseinsatz.
Directeur Van Hulst weigerde deze lijst op te sturen.
Voor meer over de gedwongen tewerkstelling en de gevolgen ervan,
klik op
Impact van de Arbeitseinsatz op de HKS.
Zeer moeilijk schooljaar 1944-1945
Bevrijding!!!
De situatie in het schooljaar 1944 - 1945 en direct na de oorlog
Artisbezoek in schooljaar 1944-1945
Bezoek aan Artis in
het laatste schooljaar in de oorlog: 1944-1945
School voor veel leerlingen niet of nauwelijks bereikbaar
De lessen in dit cursusjaar verliepen zeer moeizaam. Er waren veel leerlingen die van
buiten Amsterdam kwamen. Zij konden vanwege het uitvallen van openbaar vervoer geen lessen volgen.
Een enkele keer lukte het via een lift op een boot of met een veewagen bijvoorbeeld.
Zij moesten kennis door zelfstudie opdoen.
Voor informatie en ervaringen van betrokkenen over de situatie in het laatste schooljaar in WOII en vlak daarna ,
klik op
maatschappelijke ontwrichting in 1944 en 1945.
Churchill
Churchill
De bevrijding
In mei 1945 wordt Amsterdam en omstreken bevrijd.
De moeilijkheden die er waren voor de bevrijding, zoals het niet meer functioneren van openbaar vervoer,
bleven nog wel even bestaan.
Maar er was vrijheid!!!
Voor krantenfoto's van de vreugde in Amsterdam rond de bevrijding,
klik op
Amsterdam in feeststemming.